Was ist Kunst, IRWIN?
Umetnički kolektiv IRWIN predstavlja se izložbom “Was ist Kunst, IRWIN?” u prostoru Hartware MedienKunstVerein (HMKV) u Dortmundu, koja je organizovana povodom 40 godina postojanja te grupe, nastale 1983. godine u Sloveniji.
Grupa IRWIN se od 1983. godine bavi istočnoevropskom istorijom umetnosti, tačnije ambivalentnim nasleđem istorijske avangarde i njenih totalitarnih naslednika, odnosno dijalektikom avangarde i totalitarizma. Sa muzičkom grupom Laibach, pozorištem Sester Scipion Nasice i dizajnerskim studijem Novi kolektivizam, IRWIN su bili osnivači metakolektiva Neue Slowenische Kunst (NSK) 1984.
Izložba je fokusirana na predstavljanje jednog od najstarijih aktivnih umetničkih kolektiva u Evropi, istakli su kustosi izložbe Inke Arns (HMKV) i Thibaut de Ruyter u pratećem tekstu, u kojem ukazuju da je poslednje Dokumente u Kaselu (2022) kurirala Ruangrupa iz Džakarte, da je Tarnerovu nagradu 2021. godine dobila grupa od 11 umetnika (Array Collective), te da je kolektiv Raumlabor osvojio Zlatnog lava Bijenala arhitekture u Veneciji (2021). Više nego ikada kolektivna praksa je zastupljena među umetnicima, kritičarima, kustosima... naveli su kustosi izložbe grupe IRWIN, navodeći da se stavljanjem kolektivnog stvaralaštva u prvi plan rada proširuje klasično shvatanje autorstva i negiraju tradicionalni sistemi moći i hijerarhije. U trenutku povećane pažnje prema kolektivima stoga je važno naglasiti značaj kontinuiranog delovanja grupe IRWIN od ranih 80-ih.
Kolektiv IRWIN, osnovan 1983. godine u socijalističkoj Jugoslaviji, od početka delovanja čine stalni članovi: Dušan Mandić, Miran Mohar, Andrej Savski, Roman Uranjek i Borut Vogelnik, koji stvaraju slike, instalacije, fotografije i video radove, kao i druge konceptualne projekte. Istražuju i prisvajaju različite teme – ulogu države i politike, nasleđe istorijske avangarde u savremenom stvaralaštvu, značaj popularne kulture u konstrukciji nacionalnih identiteta...
Izložba naglašava vizuelni jezik grupe IRWIN koji karakteriše radikalan oblik aproprijacije. IRWIN svoju umetnost opisuju kao “retrogradnu” i govore o “retro principu” kao metodu svog delovanja. Od 1990-ih godina grupa je fokusirana na kritičko preispitivanje istorije umetnosti “zapadnog modernizma”, suprotstavljajući mu “retroavangardu” kao nasleđe “istočnog modernizma”.
IRWIN su 1992. godine, uporedo sa osamostaljenjem Slovenije od tadašnje Jugoslavije, zajedno sa drugim grupama NSK osnovali “NSK državu u vremenu – zemlju bez teritorije i nacionalne pripadnosti, koja izdaje pasoše kao “potvrdu vremenskog prostora”.
Kolektiv IRWIN je pratio talase migracija (NSK paviljon na Venecijanskom bijenalu 2017) koji su poslednjih decenija postali konstanta u Evropi, insistirajući na istraživanju istorije umetnosti nekadašnjeg Istoka (seriju radova posvetili su starijoj slovenačkoj grupi OHO). Istovremeno, IRWIN su proširili istraživanje i razumevanje pojma “države” kroz svoju NSK državu i njene privremene ambasade, kao i kroz aktivnosti svojih državljana (izložba državljana NSK u Etnografskom muzeju Slovenije 2022/23).
Grupa IRWIN, koja od početka neguje snažnu i prepoznatljivu estetiku, posredno je i politička, dok se osvrće na svoj lokalni kontekst (Slovenija i centralna Evropa), svet (globalizacija) i uspon populističke i nacionalističke politike. U tom smilu njihova umetnost je aktuelna više nego ikad. istakli su kustosi.
Izložba u HMKV sastavljena je od dva velika segmenta. Jedan deo izložbe posvećen je crnom humoru koji je uvek prisutan u radovima grupe IRWIN. Drugi deo posvećen je državnim pitanjima i načinima na koja ih grupa IRWIN koristi da bi komentarisala savremena pitanja, poput migracija.
Izložbu prati Sourcebook (katalog) koji sistematski razlaže različite umetničke izvore grupe IRWIN i ukratko ih opisuje i stavlja u kontekst istorije umetnosti.
Izložba je nastala na poziv HMKV, a čine je radovi koje su za postavku obezbedili članovi grupe IRWIN, privatni kolekcionari i Galerija Gregor Podnar u Beču.
Izložba je otvorena u HMKV od 9. septembra 2023. do 28. januara 2024.
Planirano je, inače, da izložba "Was ist kunst, IRWIN?" gostuje od marta 2024. godine u Beogradu, u saradnji Udruženja likovnih umetnika Srbije (ULUS) i HMKV-a.
*Foto: Vladan Jeremić
(SEEcult.org)
