Nepodnošljiva lakoća tranzicije
Izložba “Nepodnošljiva lakoća tranzicije” u Kulturnom centru Srbije u Parizu predstavlja radove grupe vojvođanskih umetnika različitih generacija, a tematski je usmerena ka umetničkom promišljanju najrazličitijih manifestacije tranzicije u savremenom društvu – od političkih, preko socioloških i privredno-ekonomskih, pa sve do tehnoloških promena koje karakterišu savremeni svet.
Izložba obuhvata radove Igora Antića, koji živi i radi u Parizu, Zvonka Santrača (Vršac), Milana Jakšića i Nataše Teofilović (Pančevo), Irene Kovač (Kikinda), te Stevana Kojića, Gorana Despotovskog, Biljane Bakaluce, Dragana Vojvodića i Željka Mandića (Novi Sad).
Autor izložbe, likovni kritičar Sava Stepanov, odabrao je umetnike koji koriste različite medije - od skulpture, fotografije i digitalnih printova, do umetničkih akcija, performansa, videa i kompjuterskih instalacija.
Podsećajući nazivom na čuveni roman Milana Kundere iz 1984. godine (Nepodnošljiva lakoća postojanja), izložba tematizuje umetničke odgovore na različite socijalno-kulturološko-psihološko-tehnološke aspekte tranzicije u savremenom društvu, a kako je u katalogu izložbe naveo Stepanov, u pitanju su radovi umetnika koji su “posvećeni povodima i posledicama sistemske tranzicije (Santrač, Jakšić, Despotovski, Mandić), problematici novih tehnološko-medijskih mogućnosti virtuelnog sveta (Teofilović, Kojić, Bakaluca); transpozicijama na relacijama prošlost-sadašnjost (Kovač), ili su posvećeni ostvarivanju ubedljivih vizuelnih, prostornih i značenjskih inverzija (Antić, Vojvodić) kojima tumače svet i vreme u kome deluju”.
Stevan Kojić
Osim što je usmerena ka umetničkom promišljanju najrazličitijih manifestacija tranzicije u savremenom društvu, izložba ukazuje i na tranzicijske procese unutar same umetnosti koja sve više zalazi u proces univerzalne medijalizacije. U tom kontekstu izložba nastoji da prikaže da se sve te brze promene “registruju” i u delima vojvođanskih umetnika. Akteri izložbe nastoje da, iz pozicije učesnika obuhvaćenih promenama, prikažu lična viđenja manifestacija tranzicije i transformacija, te da ih uobliče u jezgrovite komentare i iskaze univerzalnog dejstva i značenja.
Otvaranje izlozbe, foto: KCS
Izložba je komponovana tako da ukaže na aktuelni paralelizam tranzicijskih promena u srpskom društvu i umetnosti.
Tranzicija srpskog društva je, kako je navedeno u pratećem tekstu, višedecenijski fenomen koji se odvija sporo, sa mnogo teškoća i ometanja. Taj proces je započet još početkom 90-ih godina 20. veka raspadom SFRJ, kojim je okončan status (post)komunističkog društva. No, jugoslovenska drama (dezintegracijski ratovi, međunarodna izolacija Jugoslavije u 90-im, NATO bombardovanje 1999, nerešeni status Kosova, unutrašnje političke pretumbacije, otvoreni politički problemi, neuspela i usporena privatizacija, dugo uključivanje u EU), usporila je proces uspostavljanja novih i drugačijih društveno-ekonomskih odnosa. Zahvaljujući tom usporenom razvoju društva, u srpskoj umetnosti je sve do sredine prve decenije 21. veka, prema navodima autora projekta, bilo minorizovano bavljenje i izražavanje visokotehnološkim medijima. No, tranzicija u umetnosti – od klasičnih ka elektronskim medijima i metodima izražavanja, rezultirala je pojavom izuzetno uspešnih predstavnika tehnološke umetnosti. Radi se o snažnim i uverljivim stvaralačkim ličnostima koje brojnim novim medijskim sredstvima istražuju i promišljaju manifestacije sveta i vremena u kojem živimo. U iskazima tih autora, pored poštovanja medijskih propozicija, jasno je predočena vlastita osećajnost i personalnost, te specifičan senzibilitet u potpunosti primeren duhu i atmosferi medijalizovane današnjice.
Goran Despotovski
Željko Mandić
Igor Antić
Izložba je realizovana u produkciji novosadske Galerije Bel art, uz podršku Ministarstva kulture i informisanja Srbije, a otvorena je do 22. aprila u Kulturnom centru Srbije u Parizu.
*Na vrhu: Rad Dragana Vojvodića
*Foto: Ljiljana Maletin
(SEEcult.org)
