Kontroverzni na ZagrebDoxu
Filmovi koji se bave kontroverznim temama i fenomenima savremenog društva tradicionalno su među najpopularnijima na ZagrebDoxu, a ove godine ih je više od 20 i odnose se na širok spektar pitanja današnjice - od ličnih priča do političkih i ekonomskih odnosa, aktivizma preko društvenih mreža, te evociranja sećanja umetnika na bivšu Jugoslaviju.
Program Stanje stvari u 13 naslova nudi niz društvenih dijagnoza, aktuelizujuchi globalne društvene probleme i pojave, te pružajući gledaocima jedinstveni uvid u stanje savremenog društva. Program Kontroverzni dox uključuje pak deset filmova, koji progovaraju o društvenim devijacijama, spornim ličnostima ili događajima koje najčešće svrstavamo na margine društva.
U filmu “Superjunaci predgrađa” reditelj Christian Watt istražuje i prati savremene kostimirane borce protiv zločina na ulicama Velike Britanije i istražuje njihove lične motivacije.
Lingvista Daniel Everett u filmu “Gramatika sreće" Australijanca Michaela O'Neilla predstavlja pak jedinstveni jezik naroda Piraha u Amazoni čiji bi neobičan oblik komunikacije mogao srušiti najsnažniju teoriju lingvistike.
Višestruko nagrađivani holandski film “Matijini zakoni” Marca Schmidta prati Matiju, autorovog prijatelja iz detinjstva koji boluje od autizma i očajnički pokušava da stvori red u haosu koji ga okružuje, dolazeći u konstantne sukobe s spoljnjim svetom. Nemački autor Schmidt Jakob u filmu “Radije bih da sam ubojica” donosi priču još jednog pojedinca s margine: čoveka koji je zbog seksualnog prestupa proveo deset godina u psihijatrijskoj bolnici, a sada bezuspešno traži put reintegracije u društvo.
“Bielutin - u vrtu vremena” Francuza Clementa Cogitora predstavlja putovanje u svakodnevicu ostarelog moskovskog bračnog para koju krase stotine slika Michelangela, Leonarda da Vincija, Velazqueza, Rubensa...
Dva se dokumentarca iz različite perspektive bave Europskom unijom - “Hrvatska plutokracija” u režiji američkog autora Stevena Ellisa prati uspon hrvatske kleptokracijske klase i razotkriva nagrizajuće odnose koji su iskvarili politiku, propise i sudstvo, a “Briselski posao” rediteljskog dvojca Friedricha Mosera i Matthieua Lietaerta vodi na putovanje hodnicima moći najveće svetske ekonomije, razotkrivajući tajne mreže koje upravljaju životima 500 miliona Evropljana.
U središtu filma “Čuvari” Izraelca Drora Moreha nalaze se šestorica bivših čelnika izraelske tajne službe Shin Betam koji su prvi put javno otkrili mnoge tajne i komentirali svoje akcije i odluke iz prošlosti. Film je u trci za Oskara, a prema mišljenju Američkog nacionalnog udruženja filmskih kritičara, reč je o najboljem dokumentarcu 2013. godine.
Najnoviji film nagrađivanog švedskog dokumentariste Bosse Lindquista “Dajte nam novac”, u razgovorima s Bonom, Bobom Geldofom, Billom Gatesom, Gordonom Brownom... istražuje uspehe i promašaje globalnih kampanja protiv siromaštva.
Umetnici su protagonisti i srpskog filma “Pogled umjetnika na prošlost”, u režiji Dine Mustafića. Zoran Predin, Mira Furlan, Alma Prica, Nina Violić, Branko Cvejić, Branko Baletić i mnogi drugi evociraju uspomene iz doba bivše Jugoslavije i dele svoje nade za budućnost.
U programu Stanje stvari švedski režiser Folke Ryden filmom “Cijena medalje” ispituje koliko krvi, znoja i suza vrhunski sportisti ulažu u potragu za uspehom. Sličnom temom bavi se i Hrvat sa američkom adresom Peter Radovich Jr, kreativni direktor sportskog programa na CBS-u i dobitnik više od dvadeset nagrada Emi - u filmu “Igra časti” prikazuje dosad neviđeni svet nogometa na američkoj vojnoj akademiji.
“Djevojčica iz Afganistana”, danski film redatelja Loisa Elsassa, deo je revolucionarnog intermedijskog projekta “Why Poverty?” koji se održavao u novembru 2012. godine, a podsticao je ljude širom sveta da se zapitaju o siromaštvu, dok američki film “Park Avenue: Novac, moć i američki san” reditelja Alexa Gibneya progovara o nejednakosti u Americi. Park avenija broj 740 u New Yorku dom je većine američkih milijardera, ali s druge strane reke Harlem, u južnom Bronksu, nalazi se druga Park avenija, najsiromašniji kongresni okrug u SAD.
Film “Tuđi svijet” palestinskog autora Mahdija Fleifela na intiman i duhovit način portretisse tri generacije prognanika u izbegličkom kampu Ein el-Helweh u južnom Libanu. Intiman prikaz Jemena u vrtlogu revolucije iz perspektive turističkog vodiča Kaisa, inteligentnog komentatora doba promena u Jemenu, donosi film “Nerado revolucionar” britanskog dokumentariste Seana McAllistera.
Revoluciju, ali onu medijsku, pokrenuli su i akteri američkog filma “#whilewewatch” reditelja Kevina Breslina. Taj je film nastao u saradnji s organizatorima pokreta Occupy Wall Street koji su svoje uzbudljive ideje prenosili pomoću društvenih mreža.
Umetničku revoluciju provode glavni akteri filma “Sutra” ruskog autora Andreja Grjazeva. Reč je o najčudnijoj pojavi u ruskoj savremenoj umetnosti - umetničkom kolektivu Vojna (rat).
“Priče za laku noć iz Osovine zla” danske scenaristkinje i autorke Vibeke Bryld govori o osovini zla definisanoj nakon 11. septembra, kada je u januaru 2002. godine američki predsednik Džordž Buss održao govor u kojem je naveo države koje smatra domovinama terorizma. To su Irak, Iran i Severna Koreja. Film “Deklaracija o međuzavisnosti” autorke Tiffany Shlain prikazuje globalno čitanje američke Deklaracije o nezavisnosti. Četverominutna viralna montaža rezultat je poziva oglašenog na internetu za učešće u kratkom filmu o međuzavisnosti.
Film holandskog autora Martijna Kiefta “U pozadini: Moć rejting agencija” donosi priču o rejting agencijama, njihovu uticaju na finansijsko tržište i njihovoj ulozi na svetskoj pozornici. “Jedno uz drugo” američkog autora Chrisa Kenneallya prikazuje Keanua Reevesa koji proučava razvoj filma i uticaj digitalnog snimanja u iscrpnim razgovorima s holivudskim majstorima, kao što su James Cameron, David Fincher, David Lynch, Martin Scorsese, Steven Soderberg, Lars von Trier i mnogi drugi.
Timothy Greenfield-Sanders snimio je film u stilu intimnog portreta. “O licu: Supermodeli nekad i sad” ponovno okuplja legendarne manekenke, neka od najslavnijih lica 20. veka: Marisu Berenson, Christie Brinkley, Jerry Hall, Beverly Johnson, Paulinu Porizkova, Isabellu Rossellini, i beleži njihova razmišljanja o životu, karijeri i komplikovanim odnosima prema svom fizičkom izgledu i industriji lepote.
Deveti ZagrebDox predstavlja od 24. februara do 3. marta više od 180 recentnih i nagrađivanih dokumentaraca iz tridesetak zemalja.
Sajt ZagrebDoxa je www.zagrebdox.net, a program se nalazi i u Kalendaru portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org
(SEEcult.org)
