Obeleženo sto godina Baleta Narodnog pozorišta

Vek postojanja Baleta Narodnog pozorišta u Beogradu obeležen je 19. marta premijerom predstave “Gusar” (Le Corsaire), u koreografiji Bahrama Juldaševa, romantične avanture sa srećnim krajem, koja je prvi put izvedena pred beogradskom publikom u integralnoj verziji, uz učešće kompletnog baletskog ansambla.

Publiku u Narodnom pozorištu, u kojoj je bila i ministarka kulture Srbije Maja Gojković, pozdravila je umetnička direktorka Baleta Ana Pavlović, a posle izvođenja “Gusara”, sa mnogobrojnim ansamblom poklonili su se i koreograf Bahram Juldašev, dirigentkinja Ana Zorana Brajović i drugi članovi njihovog tima.

Gusar, Nebojša Babić/NP

Prema postavkama Marijusa Petipa i Pjotra Guseva, ovo je verzija za koju je u velikoj meri izmenjen libreto, nastao prema epskoj poemi "Gusar" Lorda Bajrona (1814). Ova postavka, na muziku Adolfa Adama i grupe kompozitora, bila je veoma popularna u sovjetskoj Rusiji, a premijerno je izvedena 1955. I danas je na repertoaru Mariijinskog teatra.

“Gusar” pripada opusu starih, grandioznih baletskih produkcija 19. veka, a Juldašev ga je, inače, postavio i na scene u Bratislavi (2005) i Pragu (2007). Zaslužni umetnik Ruske Federacije od 1997. godine, Juldašev trenutno radi u slovačkom Nacionalnom teatru kao baletski pedagog i na Državnom baletskom konzervatorijumu u Bratislavi.

Gusar, Nebojša Babić/NP

Priča tog baleta raskošnih kostima (Katarina Grčić Nikolić) i grandiozne scenografije (Olga Đurđević) počinje na obali Jonskog mora, u senci političkih sukoba Grčke i Turske. Grupa gusara, predvođena Konradom, Birbantom i robom Alijem, bori se da izbavi mlade Grkinje od turskih trgovaca robljem, odnosno od odlaska u harem Seid-paše.

Naslovnog junaka – gusara Konrada igra Hoze Iglesias, lik Medore dočarala je Sofija Matjušenskaja, dok u ulozi Gulnare nastupa Teodora Spasić. U podeli su i Randol Betankourt (Isak Lankedem), Egor Burba (Ali), Petar Đorčevski (Birbanto), Željko Grozdanović (Seid-paša), Čedomir Radonjić (Evnuh)...

Gusar, Nebojša Babić/NP

Istorija Baleta Narodnog pozorišta u Beogradu počela je tačno pre sto godina - 19. marta 1923. godine kada su premijerno izvedene prve celovečernje baletske predstave - jednočinke “Šeherezada” i “Silfide” (koreografiju prenela Jelena Poljakova), premijerno su izvedene

U tom prvom periodu na scenu su postavljana dela koja su pripadala klasičnom baletskom nasleđu. Predstave kao što su “Kopelija” (1924), “Labudovo jezero” (1925), “Žizela” (1926), “Uspavana lepotica” (1927), “Don Kihot” (1931)... sa povremenim kraćim pauzama, i danas su sastavni deo redovnog baletskog repertoara. U periodu do Drugog svetskog rata sa uspehom su izvođene i (prenesene) čuvene koreografije Mihaila Fokina “Šeherezada”, “Silfide”, “Polovecke igre”, “Žar ptica”, “Petruška”, “Don Žuan”, “Zlatni petao”; koreografije Leonida Mjasina “Trorogi šešir”, “Ljubav čarobnica”, “Čovek i kob”, te Borisa Romanova “Tamara”, “Balerina i banditi”, “Bolero” i “Frančeska da Rimini” Dejvida Lišina.

Balet Narodnog pozorišta je i u razdoblju posle Drugog svetskog rata imao intenzivan razvoj koji traje i danas.

I dok je između dva rata zasluga za to, podjednako pripadala Margariti Froman i Anatoliju Žukovskom, dotle su posleratni razvoj Baleta i njegovi najznačajniji uspesi vezani za ime i delo Dimitrija Parlića. Značajan koreografski doprinos dali su i Margarita Froman, Pia i Pino Mlakar, Vera Kostić, Mira Sanjina... Njihovu misiju u narednim godinama i decenijama uspešno su nastavili Lidija Pilipenko, Vladimir Logunov, Branko Marković, Žarko Prebil, Krunislav Simić...

Premijerni plakat za jednočinke "Šeherezada" i "Silfide" (1923), Teatroslov, Muzej pozorišne umetnosti Srbije

Povodom jubileja, umetnička direktorka Baleta Ana Pavlović ocenila je da kontinuirano stogodišnje postojanje baletskog ansambla svedoči o njegovom značaju u društvu. Ujedno, ona napominje i da je neophodno konstantno raditi na negovanju i unapređenju baletske umetnosti.

“Balet Narodnog pozorišta je kroz istoriju dugu sto godina prolazio kroz velike uspone i padove, ali je uvek opstajao zahvaljujući kvalitetnim umetnicima, baletskim igračima, koreografima i pedagozima. Oni su nesporno dali svoj veliki doprinos u nastajanju, razvitku i vođenju Baleta ka svetskoj prepoznatljivosti, između klasičnog i tradicionalnog izraza, pronalazeći svoje mesto u autentičnosti. Nikada ne smemo zaboraviti njihovu veličinu i njihovo stvaralaštvo”, poručila je Ana Pavlović, koja je i primabalerina Narodnog pozorišta.

Prva repriza "Gusara" biće održana 23. marta, a do kraja meseca balet imaće još dva izvođenja – 28. i 29. marta.

*Naslovna fotografija: ZD/SEEcult

(SEEcult.org)