26. Sarajevska zima - Šta sad?

Internacionalni festival Sarajevska zima, nastao u okviru Zimske olimpijade pre 26 godina, predstavlja od 7. do 28. februara raznovrstan pozorišni, muzički, vizuelni i filmski program, koji postavlja pitanje “Šta sad?” (What now?) o suštini uloge umetnika u vremenu krize u savremenom svetu.

Direktor Sarajevske zime Ibrahim Spahić najavio je da će 26. festival okupiti više od 1.500 učesnika iz oko 25 zemalja, a odgovor na pitanje “Šta sad?” (What now - World Art Tendency), tražiće u svakom trenutku - i u kulturnim institucijama, i na javnim prostorima, u takciju ili porodici.

Sarajevo, februar 2010. Foto: SEEcult.org

Prema navodima Spahića, 26. festival će u godini velikih jubileja bosansko-hercegovačkih, evropskih i svetskih umetnika i institucija, ponovo slaviti kulturu različitosti i povezati civilizacije, predstavljajući inspiraciju za kreativnost hiljade umetnika.

Ceremonija svečanog otvaranja, 7. februara ispred Doma Oružanih snaga BiH (između Umetničke galerije BiH i Škole primenjenih umetnosti), okupiće mnogobrojne učesnike i visoke zvanice, među kojima je najavljena i članica Evropskog parlamenta predsednica Komiteta za kulturu i obrazovanje Doris Pak, koja je jedna od desetak domaćih i evropskih zvaničnika koji su uputili specijalne poruke povodom 26. Sarajevske zime, ističući značaj tog festivala.

Odajući priznanje organizatorima koji su “porukom kulture iskazali hrabro prkošenje užasnim dešavanjima 1990-ih godina”, Doris Pak je istakla u poruci i da je, kao deklarisana Evropljanka, duboko ubeđena da Evropa jedino kroz kulturu može da se razvija u miru, te da je tome doprinela i Sarajevska zima, omogućavajući da se muzičari, književnici, umetnici, režiseri i pozorišni umetnici iz cele Evrope susreću u interkulturalnom dijalogu.

Početak festivala obeležiće kod spomenika Večna vatra ulični teatar Nine Dragon Heads iz Koreje i potom zajednički performans umetnika i građana “Šta sad?”.Otvaranje obuhvata i premijeru festivalske koprodukcije sa SARTR-om “Ovo je Jonesco, budalo” - autorskog projekta Ferida Karajice koji je inspirisan manje poznatim dramskim delima Ežena Joneska.

Ovo je Jonesco, budalo

Iako preferiše jezik fizičkog teatra, predstava je odraz duhovne i moralne svesti mladih ljudi i direktno govori o aktuelnim, neugodnim, bolnim i mučnim problemima celokupnog društva, a predstava će biti izvedena u Kamernom teatru 55. U Narodnom pozorištu gostuje Makedonski nacionalni teatar predstavom “Šeherezada”, N.R. Korsakova, u koreografiji Mihaila Krapivina iz Rusije, sa solistima Aleksandrom Mijalkovom i Dmitrom Chebotarom iz Ukrajine.

Makedonski teatar učestvuje i u pretprogramu 6. februara - predstavom “Muzikom na snijegu isidore Dankan”, u koreografiji Olge Pango.

Među atrakcijama dramskog programa su i 50. izvođenje “Hasanaginice” sarajevskog Narodnog pozorišta i komad “Hamlet ili Tri momka i devojka" Teatarske laboratorije @lma@lter iz Bugarske, u režiji Nikolaja Georgieva u SARTR-u, gde će 15. februara biti izveden i rumunski komad “All in the Timing”.

Narodno pozorište - Foto: SEEcult.org

Najavljena je i premijera festivalske koprodukcije s Kamernim teatrom 55 “Besnilo” (Franz Xaver Kroetz), u režiji Sulejmana Kupusovića, te “Grobnica za Borisa Davidoviča” Pozorišta Prijedor, u režiji Gradimira Gojera, kojom će 22. februara biti odata počast Danilu Kišu, uz pesnički program posvećen tom velikom piscu.

U koprodukciji Sarajevske zime i Narodnog pozorišta, za 18. februar najavljena je i premijera Molijerovog “Građanina plemića”, u režiji Larija Zapie.

U okviru dramskog programa, između ostalog, biće obeleženo i 50 godina umetničkog rada Vlade Jokanovića Tolstojevom predstavom “Ispovest”, a operski prvak Ivica Šarić obeležiće 35-godišnjicu rada Verdijevim “Rekvijemom”, uz učešće Sarajevske filharmonije, Hora Opere Sarajevo i dela hora splitskog Hrvatskog narodnog kazališta.

Vizuelni program, u selekciji Melihe Husedžinović, obuhvata oko 25 izložbi, među kojima je i predstavljanje projekta “Citymap” Bauhaus Univerziteta Vajmar, koji podrazumeva učešće 21 umetnika iz 13 zemalja - studenata postdiplomskih studija, koji se bave socijalnim preokretima nakon 1990.

Weimar Wecker - Li-Shih Chen, Xing-Lang Guo

Sa umetnicom Danicom Dakić iz BiH, koja je gostujući profesor na magistarskim studijama programa “Umetnost u javnom prostoru i nove umetničke strategije”, učesnici tog projekta ispituju tragove preostale nakon 40-godišnje istorije NDR, razvijajući nov način tumačenja grada koji je izvan onoga što se predstavlja turistima.

Banjalučki Muzej savremene umetnosti Republike Srpske (MSURS) učestvuje izložbom “Međuprostor” (Interspace), čiji su kustosi direktorka Centra za savremenu umetnost Sarajevo Dunja Blažević, Nebojša Milenković iz novosadskog Muzeja savremene umetnosti Vojvodine (MSUV) i Sarita Bujković iz MSURS, a predstavlja radove devet banjalučkih umetnika (Mladen Miljanović, Veso Sovilj, Radenko Milak, Ana Banjac, Sandra Dukić, Miodrag Manojlović, Nenad Malešević i Zvjezdana Veselinović).

Mladen Miljanović

Najavljena je i međunarodna izložba savremene umetnosti grupe Nine Dragon Heads grupe, koja obuhvata radove 20-ak umetnika.

Videonstalacija “Mentalni hologram” predstaviće mogućnosti punjenja ljudske memorije holografskim slikama, Ismar Mujezinović predstaviće se izložbom “Restoran društvene ishrane”, a Petre Nikoloski iz Makedonije multimedijalnim projektom “λ18˚27′/φ 43˚ 53′ - Br: 2”.

Najavljen je i međunarodni kolektivni likovni projekat “Vatra”, čiji je autor Eugen Borkovsky iz Hrvatske, a predstavlja radove 40-ak umetnika iz regiona, izabranih među mnogobrojnim umetnicima grožđanskog likovnog kruga.

Vatra - Samir Cerić Kovačević

Među učesnicima Sarajevske zime je i Dario Kavara koji će se predstaviti instalacijom i performansom “Portret Boga”, koja reč “umetnost” prikazuje kao dekonstruisanu ilustraciju koncepta Boga.

Izložba fotografija “

Lečenje rana

” Jusufa Murata Sena iz Turske predstavlja radove nastale u Sarajevu 2008. godine, odnosno građevine koje su uništene u toku rata, od 5. aprila 1992. do 29. februara 1996. Tim projektom autor želi da “popravi” građevine kao da nije bilo rata.

Izložba “What Now” Dalide Karić Hadžiahmetović predstavlja presek aktuelnih problema u svetu, kao što su rat, podele, diskriminacija, klimatske promene…

What now? Dalida Karić Hadžiahmetović

Najavljene su i izložbe “Svet igre” Ernisa Šljiva, izložba iranske fotografije, izložba fotografija “Šta sad? Kroz prozor!” udruženja Agda Stab i Color Crew, zatim instalacija “Genesis” ukrajinske umetnice Oksane Chepelyk, zatim izložba “Stvarni i virtuelni muzej”, kao i klavirski recital Dunje Ivanove i Darka Popova “Makedonija - ubava istorična zemja na umetnost, mir i tolerancija”...

Muzički program obuhvata koncerte svih žanrova, od klasike i džeza, do roka, popa i folklora, a kao jedna od najvećih atrakcija najavljen je renomirani pijanista Kemal Gekić, koji živi i radi u SAD, a održaće dva koncerta u Domu oružanih snaga.

Sarajevska filharmonija nastupiće 19. februara u Narodnom pozorištu sa američkim dirigentom Charlesom Ansbacherom, a kao posebna atrakcija najavljene su i arije iz opere Džordža Geršvina “Porgy and Bess”, u izboru Setha Shapra iz SAD.

Sarajevska filharmonija

Među zvezdama Sarajevske zime biće i makedonska pevačica Kaliopi Bukle i proslavljeni lautista Edin Karamazov, koji je prošle godine bio na turneji sa Stingom i snimio sa njim album.

Najavljeni su i austrijski sastav Jazz:mess, turski pijanista Osman Ozgur Unaldi, belgijski muzičari Peter Vanhove i Jan Vande Weghe, italijanski kvartet flauta Les Flutes Joyeuses, iranski sastav Dang Show Yasaman Sharif Manesh, te mađarski Djabe koji izvodi džez i vorld muziku, kao i NeoFolk iz Mađarske, jedan od aktivnih učesnika programa u Pečuju povodom statusa evropske prestonice kulture.

Nastupiće i domaći Kvartet pijanista, violinistkinja Violeta Smailović-Huart sa Nathalie Lanoe iz Francuske, kao i Marijana Šipka sa pijanistkinjom Gordanom Marijanović iz Srbije. Najavljen je i koncert sastava “Dvadesetorica”, trija Enigma...

Dvadesetorica

U završnici festivala nastupiće i španski Cinco Siglos, koji izvodi sefardsku muziku iz Maroka.

U okviru književnog programa, biće obeležena stogodišnjica rođenja Skendera Kulenovića, a najavljeni su i susreti povodom veka od rođenja Meše Selimovića, te stogodišnjice smrti Lava Nikolajeviča Tolstoja i 200-godišnjice rođenja Šopena.

Filmski program obuhvata, između ostalog, projekcije eksperimentalnog videa, poljskih dokumentarnih i animiranih filmova, savremenog japanskog filma...

Na Sarajevskoj zimi predstaviće se i mađarski grad Pečuj, jedna od tri ovogodišnje evropske prestonice kulture, na čijem je nedavnom otvaranju Spahić predstavio i inicijativu za Sarajevo prestonicu kulture 2014. godine, kada će biti i stogodišnjica početka Prvog svetskog rata. Spahić je rekao, kako su preneli mediji, da bi Sarajevo trebalo do tada da obnovi Vijećnicu i realizuje projekat koncertne dvorane na Marijin Dvoru, otvori muzej savremene umetnosti Ars Aevi i izgradi filmski grad.

Kao tradicionalni “susret umetnika i građana sveta”, Sarajevska zima pokrenuta je 1984. godine, za vreme Zimske olimpijade u Sarajevu, a za 25 godina, odnosno više od 1.100 dana, predstavila je više od 3.100 predstava i izložbi sa više od tri miliona posetilaca i 27.000 učesnika.

Festival je s Međunarodnim centrom za mir, svojim organizatorom, bio pokretač i organizator projekta “Sarajevo, kulturni centar Evrope”, koji je održan za vreme rata - od 21. decembra 1993. do 21. marta 1994. godine (period između dva kulturna centra Evrope, Antverpen ‘93 i Lisabon ‘94). Tu ideju podržala je Skupština grada Sarajeva i 11.000 najpoznatijih ličnosti iz celog sveta,  kao i najznačajnije institucije Evrope. Prošle godine obnovljena je ta inicijativa, pa je 25-godišnjica festivala bila posvećena projektu “Sarajevo, interkulturalni grad Saveta Evrope”.

Međunarodni centar za mir i Sarajevska zima sada pripremaju projekat Sarajevo - prestonica kulture 2014.

Organizator Sarajevske zime, Međunarodni centar za mir, član je International Societies for the Performing Arts (ISPA), European Festival Association (EFA) i Asocijacije Bijenala mladih umjetnika Evrope i Mediterana (BJCEM). Festival je dobitnik brojnih međunarodnih priznanja i Šestoaprilske nagrade Sarajeva, najznačajnijeg gradskog priznanja.

Organizovan je pod pokroviteljstvom predsedavajućeg Veća ministara BiH Željka Komšića, kao i minisarstava BiH, Federacije BiH i Kantona Sarajevo, te sarajevskih i vlasti opštine Stari Grad.

Međunarodni pokrovitelji su: UNESCO, pod pokroviteljstvom generalne direktorke Irine Bokove, Savet Evrope (generalni sekretar Thorbjorn Jagland) i Evropski parlament (predsednik Jerzy Buzek).

U okviru specijalnog programa Sarajevske zime, od 3. do 7. marta biće održan treći međunarodni ekološki film festival “Eko-oko”, a od 19. do 21. marta predvidjen je projekat “Trans Atlantic”.

Sajt Sarajevske zime je www.sarajevskazima.ba, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org

(SEEcult.org)