30 godina Enciklopedije mrtvih
Knjiga “Enciklopedija mrtvih”, jedno od najvažnijih dela Danila Kiša, objavljena je pre tačno 30 godina - prvo izdanje zajednički su objavili “Globus” iz Zagreba i “Prosveta” iz Beograda, kao desetu knjigu “Dela Danila Kiša”. Drugo izdanje objavila je “Prosveta” 1985. godine, a od tada su na srpskom jeziku objavljene desetine izdanja te knjige, uključujući izdanje “Arhipelaga” iz Beograda, koji poslednjih godina objavljuje Kišova dela.
Uz “Grobnicu za Borisa Davidoviča”, “Enciklopedija mrtvih” čini novelistički ciklus u prozi Kiša, oličavajući veliko finale jedne jedinstvene književne i životne avanture, istakao je “Arhipelag” povodom 30-godišnjice prvog izdanja te knjige priča.
“Sve priče u ovoj knjizi u većoj ili manjoj meri u znaku su jedne teme koju bih nazvao metafizičkom; od speva o Gilgamešu, pitanje smrti jedna je od opsesivnih tema literature”, napisao je Kiš u “Post scriptumu” uz priče iz “Enciklopedije mrtvih”.
Kiš je za “Enciklopedija mrtvih” dobio “Andrićevu nagradu” za najbolju knjigu priča.
Prvo strano izdanje “Enciklopedije mrtvih” objavljeno je 1985. godine na francuskom jeziku, u izdanju “Galimara”, a potom su usledila izdanja na holandskom, mađarskom, nemačkom, slovenačkom, španskom, portugalskom, italijanskom, švedskom, albanskom, engleskom, slovačkom, poljskom, turskom, hebrejskom, norveškom, grčkom, češkom, rumunskom, ukrajinskom, japanskom, makedonskom, bugarskom i kineskom. Na nekim od tih jezika “Enciklopedija mrtvih” je u poslednjih 30 godina imala više izdanja, dok je na nekim od njih imala i više različitih prevoda.
U protekle tri decenije “Enciklopedija mrtvih” postala je i jedna od najčitanijih knjiga Kiša, a našla se i u obaveznoj školskoj lektiri.
Ujedno, jedno je od najviše tumačenih Kišovih dela.
Govoreći da je “Enciklopedija mrtvih” knjiga “o ljubavi i smrti” i “jedan potpuno metafizički koncept”, Kiš je polovinom 80-ih godina u jednom intervjuu naglasio: “Hteo sam da tu knjigu priča gradim kao celinu, da ne kažem kao roman u kojem bi pripovetke bile poglavlja”.
“Arhipelag” je 2011. godine objavio “Enciklopediju mrtvih”, u okviru izdavačkog poduhvata koji obuhvata njegova izabrana dela.
(SEEcult.org)
