40. Susret akvarelista

Izložba jubilarnog, 40. Susreta akvarelista u Ečki predstavlja radove petoro umetnika različitih generacija i individualnih poetika - Nine Todorović, Sanje Latinović i Nemanje Nikolića iz Beograda, Dragana Vojvodića iz Novog Sada i Marka Tubića iz Zrenjanina, koji su završili studije slikarstva ili vajarstva, ali recentnu umetničku praksu razvijaju baveći se i performansom, videom, fotografijom ili animacijom.

U Ečku su najpre pozivani autori koji su se bavili tradicionalnim likovnim tehnikama i akvarelom. No, u skladu sa savremnim umetničkim praksama, Susreti akvarelista već godinama okupljaju umetnike čije poetike prevazilaze tradicionalno poimanje akvarela i istražuju njegove transformativne potencijale. “Ne insistiramo na tome da umetnici rade akvarele. Naprotiv, tražimo od njih da razmišljaju o akvarelu kao tehnici i da iskoriste neke njene osobenosti kao što su transparentnost ili fluidnost kako bi stvorili neka nova, drugačija dela”, objašnjava viša kustoskinja Savremene galerije Zrenjanin Slavice Popov, selektorka 40. Susreta akvarelista.

Na osnovu psiho-geografskog istraživanja terena Ečke, Nina Todorović kreira dve knjige umetnika: Frekvencije različitih stvarnosti – Кnjiga II i Frekvencije različitih stvarnosti – Кnjiga I, dvokanalni video-rad Retracing the Anxiety Loop, kao i dokumentarni video-zapis u vezi sa umetničkim knjigama-objektima.

Nina Todorović, Retracting the anxiety, loop, video still

Njeni radovi nastali su na osnovu psiho-geografskog i psiho-kartografskog istraživanja terena. U umetničkim knjigama su predstavljene mape hodanja, ispitivanja terena i prikupljanja materijala i planovi unutrašnjeg prostora napravljeni po sećanju. Stavljajući akcenat na subjektivni diskurs, autorka evocira ambivalentna osećanja: prijatnost i ushićenje, ali i zebnju i napetost, u zavisnosti od konteksta/prostora te akustičkih signala tokom noći. Drugi segment rada predstavlja dnevno mapiranje terena, sintezu mnoštva vizuelnih i zvučnih utisaka, kao i različitih emotivnih stanja, što je uobičajena umetnička praksa Nine Todorović.

Nina Todorović, Knjiga I, Knjiga II, knjige umetnika, fotografija iz arhive umetnice

Primenjujući umetnički postupak apropriracije, Dragan Vojvodić u radu Water has the right to people na površini aluminijumskih ploča ispisuje narative koji upozoravaju na nedostatak vode za piće kao jedan od najbitnijih globalnih problema u oblasti životne sredine. Polazište samog rada je nedostatak vode za piće u Zrenjaninu od 2004. godine, pa sve do danas, kao i samo učešće umetnika u radu Umetničke kolonije Ečka.

U tehničkom smislu, autor polazi od medija akvarela, ali se drastično udaljuje od njega. U radu The Missing Right Vojvodić koristi deo originalnog teksta Rezolucije Generalne skupštine UN od 28. jula 2010. godine, u kojoj je pravo na vodu prepoznato kao jedno od fundamentalnih ljudskih prava. Autor iz teksta briše reč voda s dvostrukom namerom: da pocrta nedostatak implementacije ovog ljudskog prava u mnogim delovima sveta, pogotovo u ekonomski nerazvijenim zemljama, a i da bi posmatrač sam mogao upisati ono ljudsko pravo za koje smatra da ne postoji u njegovom društvenom okruženju.

Dragan Vojvodić, The Missing Right, fotografija iz arhive umetnika

Dragan Vojvodić i Sanja Latinović u zajedničkom radu - na lokaciji ribarskog gazdinstva Ečka, unutar jednog od zapuštenih jezerskih zimovnika (bazena), realizovali su performans kretanja kroz vodu Živo blato.

Sam prostor izvođenja performansa, kao i karakter akcije, referišu na aktuelni egzistencijalni i društveni kontekst. Performans započinju ulaskom u bazen, a završavaju izlaskom iz njega. Bazen je ispunjen vodom i skriva dno nataloženog mulja. Bez ikakve ideje o karakteru i dubini mulja, umetnici hodaju kroz vodu. Njihovo kretanje se čini usporenim, ali to je slika realnih pokreta koji su otežani zbog propadanja u mulj. Performans se bazira na uzajamnom odnosu tela i prostora gde telo uspostavlja ritam kretanja u skladu sa preprekama koje mu nameće priroda. Performativnu akciju karakteriše improvizacija, preuzimanje rizika, u pitanju je čin bez definisanog toka i kraja, fizički i mentalni proces delovanja u prostoru i vremenu, suočavanje sa posledicama tog delovanja i njihovo prevazilaženje.

Sanja Latinović, Dragan Vojvodić, Živo blato, performans, 2019, foto: Ljiljana Maletin Vojvodić

Za razliku od njih, Marko Tubić stvara radove sa oniričkom simbolikom. Slika Vodeni ambis, nastala u okviru susreta Umetničke kolonije Ečka, zapravo je eho njegovog ranijeg rada, a inspirisana je snovima u kojima se vodena masa pojavljivljuje sa nejasnom simboličnom porukom. Kako sam umetnik objašnjava: “vode su u njegovim snovima uvek barske i jezerske, relativno plitke …” Verovatno, jer je odrastao u sličnoj sredini, u Zrenjaninu i pripisuje im arhetipska svojstva. “Međutim, iako plitke, one su nejasne, muljevite, prepune skrivenih sadržaja, izazivaju strepnju i nelagodu”, te je otuda autoportretna figura na njegovoj slici potopljena u tamni vodeni ambis sa težnjom ka razumevanju, pročišćenju.

Umetnički rad Nemanje Nikolića idejno i formalno je vezan za medij crteža, slike i animacije. Krajolici Carske bare (Pejzaž I i Pejzaž II) nastali su na osnovu fotografija zabeleženih mobilnim telefonom. Nikolić se do sada u umetničkom radu retko bavio pejzažom, a jedan od razloga zašto se odlučio za navedeni motiv, sem konkretnog prirodnog konteksta, bio je i taj što je tokom rezidencijalnog boravka u paviljonu Umetničke kolonije Ečka, u katalozima prethodnih saziva i katalozima izložbi kolekcije Savremene galerije Zrenjanin, otkrio raznolikost likovnih izraza realizovanih na temu pejzaža.

Nemanja Nikolić, Pejzaž II, 2019, fotografija iz arhive umetnika

Radove nastale na 40. Susretu akvarelista, koji uprkos transformaciji akvarela u jezik drugih medija čuvaju osnovnu specifičnost same kolonije, propitujući pojam akvarela i tematizujući motiv vode, moguće je pogledati od 16. septembra do 2. oktobra u Savremenoj galeriji Zrenjanin.

Ljiljana Maletin Vojvodić