Filmski neorealizam u DKC-u
Prateći filmski program izložbe “Godine neorealizma - smernice italijanske fotografije” u galerijama Kulturnog centra Beograda obuhvata od 16. do 18. februara pet ostvarenja slavnih autora Vitorija de Sike, Alberta Latuade, Federika Felinija, Đuzepea de Santisa i Roberta Roselinija, a počinje razgovorom u kojem će učestvovati srpski reditelji Dušan Makavejev i Slobodan Šijan.
Prateći filmski program izložbe “Godine neorealizma - smernice italijanske fotografije” u galerijama Kulturnog centra Beograda obuhvata od 16. do 18. februara pet ostvarenja slavnih autora Vitorija de Sike, Alberta Latuade, Federika Felinija, Đuzepea de Santisa i Roberta Roselinija, a počinje razgovorom u kojem će učestvovati srpski reditelji Dušan Makavejev i Slobodan Šijan.
Program će početi u Dvorani KCB-a De Sikinim “Čudom u Milanu” (Miracolo a Milano) iz 1951. godine, nakon razgovora o filmskom stvaralaštvu italijanskog neorealizma i ishodištima i paralelnim procesima u drugim evropskim i svetskim sredinama tog perioda, u kojem će, osim Makavejeva i Šijana, učestvovati i urednik filmskog programa KCB-a Nebojša Popović.
Ciklus italijanskog neorealizma na filmu obuhvata 17. februara filmove “Bez milosti” (1947) Latuade i “Probisvet” (1955) Felinija, dok će dan kasnije biti prikazani “Gorak pirinač” (1948) De Santisa i Roselinijev “Gde je sreća?” (1954).
Neorealizam u umetnosti razvio se kao kulturni pokret tokom i nakon Drugog svetskog rata u Evropi, pre svega u kinematografiji i književnosti.
U književnosti se pojam neorealizma počeo koristiti već krajem 20-ih godina prošlog veka da bi označio onovremena stremljenja ili “novu stvarnost”, a veličine poput Moravie, Alvara, Gramsija, Pavezea… bili su i prva aktivna opozicija fašizmu.
Viskonti, Roselini, De Sika i De Santis, kao i scenarista Čezare Cavatini, bili su najistaknutiji predstavnici pokreta neorealizma na filmu koji se pojavio spontano i bez manifesta.
Viskonti se smatra pretečom tog pokreta, a njegova “Opsesija” iz 1942. godine trenutkom kada je počelo da se govori o neorealizmu na filmu. Neorealizam u kinematografiji, u periodu od 1942. do 1953. godine, podrazumevao je zadatak režisera da se režimskoj mistifikaciji i retorici suprotstave direktnim, gotovo dokumentarističnim kontaktom sa stvarnošću. Stoga su filmske priče smeštene uglavnom u milje siromašne radničke klase i odražavaju teške ekonomske i moralne okvire života poratne Italije. Snimani su okupirani Rim, frustracija, siromaštvo, žene poratnog vremena, očajanje, emigranti, penzioneri.., svet čije postojanje fašizam nije priznavao.
Posle rata, kada su čuveni rimski filmski studio Cinecittà zauzele izbeglice, kada je većina filmskih studija uništena i kada su nedostajala novčana sredstva za proizvodnju filmova, mladi režiseri su sa velikim umetničkim zanosom odlučili da počnu snimanje filmova, najčešće u eksterijeru, na pozadini ratnih razaranja, sa naturščicima u sporednim, a ponekad i glavnim ulogama. Ti filmovi se odlikuju snažnim nabojem neorealizma i bave se moralom posleratne Italije.
Izložba “Godine neorealizma - smernice italijanske fotografije” regionalni je projekat koji predstavlja 200 radova tridesetak autora različitih izraza, a otvorena je 3. februara u Likovnoj i galeriji Artget u prisustvu programskog savetnika i istoričara umetnosti Želimira Koščevića iz samoborske Foto galerije Lang, koja je inicijator tog projekta.
Izložba obuhvata period od 1945. do 1965. godine, a predstavljena je prošle godine i u Centru vizuelnih umetnosti Batanja i Multimedijalnom centru u Rovinju, kao i u Muzeju savremene umetnosti Vojvodine u Novom Sadu i nedavno u Muzeju savremene umetnosti Republike Srpske (MSURS) u Banjaluci.
Reč je o projektu koji prvi put, ne samo u Beogradu, već u ovom delu Evrope, predstavlja italijanski fotografski neorealizam, pođednako važan kao i onaj na filmu i književnosti.
Partneri u regionalnom izložbenom projektu “Godine neorealizma” su Foto-galerija Lang (Samobor), Batana - Centar vizualnih umjetnosti (Rovinj), Hrvatsko društvo likovnih umjetnika (Zagreb), MSUV, MSURS i KCB, koji je istakao da ta saradnja i daje posebnu dimenziju izložbi, jer u skorašnjoj prošlosti nije bilo neposrednog udruživanja i slične saradnje na tom nivou i sa tolikim brojem partnera u regionu.
Izložba u KCB-u biće otvorena do 28. februara.
Sajt KCB-a je www.kcb.org.rs, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org
*Foto: Želimir Koščević na otvaranju izložbe (snimio Božidar Đokić)
(SEEcult.org)
