Istorija državnog eksperimenta

Izložba “Jugoslavija od početka do kraja”, koja predstavlja pogled na 70-godišnju jugoslovensku istoriju, krvavo okončanu 90-ih, otvorena je 1. decembra u Muzeju “25. maj” u Beogradu kao osnova buduće stalne postavke, a osmislili su je kustosi iz bivših republika.

Izložba obuhvata šest celina - o Jugoslaviji i njenim narodima, režimu, ekonomiji, društvu i odnosu sa svetom.

Otvarajući tu postavku na dan kada su južnoslovenski narodi osnovali pre 94 zajedničku državu, ministar kulture i informisanja Srbije Bratislav Petković rekao je da razumevanje Jugoslavije, kao jednog od "najzanimljivijih i najkomplikovanijih državnih eksperimenata", kao i njenog nastanka, postojanja i nestanka, nije samo pitanje istorije, već i sadašnjosti i budućnosti.

Prema njegovim rečima, zato i svaki pokušaj, bilo da je reč o knjizi, filmu ili izložbi, predstavlja važan doprinos dobijanju što potpunije slike o Jugoslaviji.

    Grb Kraljevine SHS

Petković je pohvalio proces rada na toj postavci, budući da su i stručna i najšira javnosti pozvani da se uključe komentarima i sugestijama u osmišljavanje konačnog izgleda izložbe.

Koautorka i kustoskinja MIJ Ana Panić rekla je da je teško prikazati sve što je Jugoslavija bila tokom 70-godišnje istorije, koja je predstavljena hronološki kroz izbor najvažnijih događaja i pojava, dok ostatak postavke nema istorijski redosled.

Osim glavnih celina, izložba obuhvata i posebne delove posvećene atentatima, “Hrvatskom proleću" i srpskim liberalima, Agrokomercu, fenomenu NSK...

    Povorka pred Prvi kongres USAOH, Zagreb, 1945.

Koautor izložbe, istoričar iz Zagreba Hrvoje Klasić podsetio je na suprotstavljena mišljenja o bivšoj Jugoslaviji - od "raja na zemlji" do “tamnice naroda”.

Prema njegovim rečima, stvarnost je “negde na sredini".

Rad na novoj stalnoj postavci MIJ započet je 2009. godine javnim konsultacijama i konferencijom “Novi stari muzej”, te nizom razgovora i radionica kojima su prisustvovali stručnjaci iz različitih oblasti. Nakon toga je usledio rad sa užim međunarodnim timom kako bi se došlo do koncepta izložbe.

Ambicija autora izložbe, kako su naveli, nije bila enciklopedijska - da obuhvate sve aspekte društvenog sistema, niti da prezentuju sve raspoložive podatke, već je cilj izložbe da se stvori prostor koji će na moderan, atraktivan i objektivan način upoznati posetioce sa jednim od najzanimljivijih i najkontroverznijih državotvornih eksperimenata u XX veku.

Kada je koncept usvojen, oformljen je regionalni kustosko-autorski tim koji čine sociolog dr Jovo Bakić, istoričari dr Hrvoje Klasić, dr Ivana Dobrivojević, dr Vladimir Petrović, dr Srđan Cvetković i Ana Panić.

     Crvena zastava, Kalendar 1966.

Ideja nije da se hronološki prikaže sled najvažnijih događaja, nego da se obrade važni fenomeni i elementi koji su obeležili države i društva na području koje se tokom više od 70 godina zvalo Jugoslavija.

Autori izložbe naveli su i da je taj projekat za njih bio veliki izazov i vide ga kao predstavljanje dosadašnjeg istraživanja koje žele da podele s posetiocima.

“Istraživanje nije završeno, ovo je samo jedna od mnogih priča o Jugoslaviji i za nas još jedna stanica na putu ka budućoj stalnoj postavci o istoriji Jugoslavije”, naveli su autori izložbe koja će obuhvatiti debate, okrugle stolove, anketiranje posetilaca... Prikupljeni komentari i sugestije biće uzeti u obzir kao smernice u formiranju nove stalne postavke MIJ.

Recenzenti izložbe su Tvrtko Jakovina iz Hrvatske, Husnija Kamberović iz Bosne i Hercegovine, Oto Luthar iz Slovenije i Predrag J. Marković iz Srbije.

Izložba će trajati u MIJ tri meseca, a nakon reakcija stručne i akademske javnosti, kao i publike, rezultiraće budućom stalnom postavkom o istoriji Jugoslavije.

(SEEcult.org)