Kultura deveta rupa na svirali
Srpsko književno društvo (SKD) pozvalo je republičke i lokalne vlasti zadužene za kulturu, kao i sve institucije i pojedince na otvaranje suštinske rasprave o položaju pisaca i svih ostalih umetnika u društvu, rasprave koja bi rezultirala konkretnim rešenjima, kako u vidu promena Zakona o kulturi, tako i u donošenju drugih zakona kojima bi književna i druge umetničke delatnosti konačno bile statusno regulisane.
SKD je konstatovalo da je novoizabrana Vlada Srbije usvajanjem državnog budžeta za 2013. godinu pokazala da “ne namerava da najzad prekine sa maltretiranjem institucija kulture”.
“Odlučivši da za potrebe Ministarstva kulture i informisanja izdvoji još manje sredstava nego što je to učinjeno prošle godine (svega 0,62% budžeta), čelni ljudi naše zemlje su građanima Srbije poslali transparentnu poruku da im je kultura deveta rupa na svirali!“, navelo je SKD u apelu.
SKD je navelo i da je jedna od retkih konstanti svih demokratski izabranih vlada u Srbiji gotovo sistematska nebriga o kulturnom nasleđu i odsustvo bilo kakve inicijative da se konačno definiše, finansira i realizuje kulturna politika koja bi bila sastavni deo napora za evropske integracije srpskog socijalno, moralno i materijalno iscrpljenog društva.
“I dok se budžetska izdvajanja za kulturu smanjuju iz godine u godinu, pogubna praksa partijske kadrovske politike u institucijama kulture ne samo da nije prekinuta, nego je nakon nedavne smene vlasti dovedena do apsurda”, navelo je SKD, dodajući da su novoformirane koalicije na svim nivoima vlasti, bez obzira na rezultate u dosadašnjem radu i ignorišući pravnu proceduru i institucije javnog konkursa, prilježno smenile gotovo sve dosadašnje direktore i upravnike biblioteka, pozorišta, kulutrnih centara i članove upravnih odbora renomiranih umetničkih festivala.
“Sve dok partijska pripadnost i ideološka podobnost budu presudni kriterijum za postavljanje kandidata na ključna mesta u institucijama kulture, nećemo imati nijedan argument da se nadamo bilo kakvom poboljšanju statusa kulture i umetnika u našem društvu”, navelo je SKD, ukazujući na naročito težak položaj pisca u društvu i sveukupnom kulturnom životu.
“Od socrealističkih pogubnih ideja o piscu kao inženjeru ljudskih duša stigli smo do jednako pogubne ideje o piscu kao pukom zabavljaču i proizvođaču knjiga čija se jedina vrednost određuje na tržištu”, navelo je SKD.
Prema oceni SKD, kao i u reformama obrazovanja, zdravstva, sudstva i ostalih ključnih oblasti za društvo i državu, promene u tretiranju statusa samostalnih umetnika nisu provedene valjano i do kraja, pa se slobodno može reći da je sticanjem statusa samostalnog umetnika pisac u Srbiji danas i zvanično proglašen za socijalni slučaj.
Napominjući da ništa nije bolji ni položaj ostalih pisaca, SKD je konstatovalo i da izdavačke kuće gotovo da više i ne isplaćuju honorare za objavljene knjige, a i kada ih isplaćuju, ti honorari često kasne i ni izbliza nisu dovoljni da omoguće egzistenciju umetnika makar na kraće vreme.
Smanjenjem republičkog budžeta i budžeta lokalnih samopurava drastično se smanjuju ili se čak i ukidaju honorari za nastupe pisaca na književnim programima, navelo je SKD, pozivajući nadležne vlasti, institucije i sve ostale zainteresovane na suštinsku raspravu o položaju umetnika.
Prema oceni SKD, time bi nadležni organi vlasti konačno pokazali da su duboko svesni značaja kuture u nastavku izgradnje Srbije kao moderne evropske države, a piscima i ostalim umetnicima bi konačno bilo omogućeno da bez bojazni za fizički opstanak omogaćuju domaću kulturu novim vrednim delima, obezbeđujući joj time mesto u porodici evropskih naroda, kojoj je oduvek pripadala.
(SEEcult.org)
