Magija ilustracije Dalija

Izložba “Dali i magija ilustracije” jednog od najvećih umetnika 20. veka Salvadora Dalija (1904-1989), izazvala je veliko interesovanje na otvaranju 26. maja u galeriji Instituta Servantes u Beogradu, a od 14. juna gostovaće i Nišu, u Galeriji savremene likovne umetnosti.

Izložba “Dali i magija ilustracije” jednog od najvećih umetnika 20. veka Salvadora Dalija (1904-1989), izazvala je veliko interesovanje na otvaranju 26. maja u galeriji Instituta Servantes u Beogradu, a od 14. juna gostovaće i Nišu, u Galeriji savremene likovne umetnosti.

Izložba obuhvata 18 Dalijevih radova, kojima je kustoškinja Marisa Oropesa pokušala da predstavi genijalnost tog slavnog umetnika na novi način - kao ilustratora.

Jedan od najboljih predstavnika nadrealizma, Dali je u desetogodišnjem periodu, tokom kojeg je održavao konstantan kontakt sa nadrealistima, pretvorio apsurd i ludost u suštinski deo svoje umetnosti, stvarajući čak i temin koji definiše suštinu njegove “paranoično-kritičke” umetnosti, navela je Marisa Oropesa u katalogu.

Dalijevi radovi bili su tako precizni da je, opisujući neke svoje slike, govorio da su kao fotografije naslikane rukom.

Stvorio je sopstveni svet, minijaturan, nastanjen živim ćelijama, trulim magarcima, letećim polnim organima, svet koji levitira između peščanih plaža i neba, svet sačinjen od monstruma i snova koji su ga doveli do velike umetničke kreativnosti, navela je kustoškinja Marisa Oropesa.

Dalijeve ilustrativne sposobnosti počele su da dominiraju u njegovom stvaralaštvu 30-ih godina prošlog veka, kada je francuski pesnik Andre Breton definisao nadrealizam kao odraz krize objekta.

Nadrealizam je nastao nekoliko godina ranije, Manifestom nadrealista koji je objavio Breton 1924. Pokret sa evropskog područja, koji je ubrzo postao stvaralačko jezgro u svim kulturnim oblastima, književnosti, slikarstvu, vajarstvu, fotografiji, muzici, kinematografiji, čak je otišlo i dalje od toga postavši način života svojih sledbenika i tvoraca.

Nadrealizam podrazumeva uzdizanje umetnosti do iracionalnog, važnost podsvesnog, potisnutih osećanja i slika, a naročito uzdizanje snova.

Rođenje nadrealizma nije bilo spontano već je bilo posledica krize koja je pogodila većinu zapadnjačkih društava početkom 20. veka. Dadaisti, prethodnici nadrealista, odražavali su u umetnosti, kao i u književnosti, protest nihilista protiv svih aspekata istočnjačke kulture. Verovali su u slučajno, u slučajnosti kao ekvivalent verovanju u podsvesno.

Ta transgresorna pojedinost već je postojala kod umetnika koji su živeli u 15. i početkom 16. veka, kao što je holandski umetnik El Bosko. Ali sistematsko crpljenje inspiracije iz snova i nehotične slike u književnosti i umetnosti zapravo ne počinju sve do susreta pisca Bretona s mladim dadaistima, kao i potonjim otkrićem dela Frojda.

Nadrealisti su, kao i dadaisti, naglašavali ulogu nesvesnog u kreativnom stvaralaštvu, ali su ga koristili na mnogo uređeniji i ozbiljniji način.

Dali je, prema navodima Marise Oropese, pokazao težnju da prevaziđe i pređe preko zapadnjačkog načina razmišljanja, i to oslobađanjem potisnutih podsvesnih energija. Smatrao je slikarstvo jednim oblikom sna i zaustavljao te snove u vidu slikarskih večnih trenutaka kako bi i drugi uživali u njima.

Izložba će biti otvorena do 14. juna u galeriji Instituta Servantes, a potom do 30. juna na Niškoj tvrđavi.

Izložba je realizovana zahvaljujući podršci firme za promet nekretnina Habitat iz Beograda.

(SEEcult.org)