Mantra na Dis-patchu

Svetskom premijerom kompozicije “Mantra” legendarnog nemačkog kompozitora Karlhajnca Stokhauzena (Karlheinz Stockhausen, 1928-2007), u izvođenju LP Dua iz Srbije, u Kolarčevoj zadužbini 7. oktobra počinje deveti Dis-patch, vodeći srpski festival savremene muzike i srodnih umetnosti, koji predstavlja u dva produžena vikenda serijal uzbudljivih koncerata, audio-vizuelnih performansa, radionica, razgovora sa umetnicima, rezidencijalni program i specijalne događaje na otvorenom.

Svetskom premijerom kompozicije “Mantra” legendarnog nemačkog kompozitora Karlhajnca Stokhauzena (Karlheinz Stockhausen, 1928-2007), u izvođenju LP Dua iz Srbije, u Kolarčevoj zadužbini 7. oktobra počinje deveti Dis-patch, vodeći srpski festival savremene muzike i srodnih umetnosti, koji predstavlja u dva produžena vikenda serijal uzbudljivih koncerata, audio-vizuelnih performansa, radionica, razgovora sa umetnicima, rezidencijalni program i specijalne događaje na otvorenom.

“Mantra” je kompozicija za dva klavira i modulator, a jedno je od najpoznatijih dela Stokhauzena, koje se pritom retko izvodi. Posle beogradske premijere, LP Duo, koji čine pijanisti Sonja Lončar i Andrija Pavlović, izvešće je naredni put na otvaranju 25. Muzičkog bijenala u Zagrebu 7. aprila 2011. godine.

Kompozicija “Mantra” premijerno je izvedena 1970. u Nemačkoj, a napisana je za dva "ring-modulisana" klavira - svaki izvođač koristi i hromatski set antičkih cimbala (krotala) i wood block, a jedan od izvođača koristi i radio sa kratkim talasima (ili magnetnu traku sa snimkom Morsovog koda). U prvim trenucima slušanja “Mantre” čini se da su klaviri mehanički preparirani (kao kod Kejdža). Ipak, to ovde nije slučaj, a produkcija je takva da zvuk instrumenata dobija "treću dimenziju". Takav elektro-akustički poduhvat na trenutke zvuči impresionistički - zahvaljujući brojnim vibracijama i promenama zvučnih boja.

Stokhauzen je bio jedan od najznačajnijih, ali istovremeno i najkontroverznijih kompozitora 20. i početka 21. veka. Deo kritike ga naziva i jednim od najvećih vizionara muzike 20. veka, a pre svega je poznat po radovima u oblasti elektronske muzike i aleatorike.

Obrazovanje je sticao na Visokoj školi za muziku u Kelnu, a kasnije se usavršavao u Parizu i Bonu.

Jedan je od najistaknutijih predstavnika Darmštadske škole, a njegove kompozicije i teorijski radovi su uticali ne samo na kompozitore iz oblasti umetničke muzike, već i na umetnike koji su se bavili popularnom i džez muzikom (The Beatles, Pink Floyd...). Tokom perioda od gotovo 60 godina, Stokhauzen je izbegavao tradicionalne forme. U okviru elektronske muzike - u delima sa ili bez izvođača - komponovao je u u rasponu od minijatura do dela za solo instrumente, kamernu muziku, orkestre...

LP Duo jedan je od najuspešnijih kamernih ansambala u ovom delu Evrope, a postoji od 2004. godine, kada su Sonja Lončar i Andrija Pavlović premijerno izveli kompoziciju čuvenog francuskog kompozitora Olivijea Mesijana “Visions de L’Amen” u integralnoj verziji na Beogradskom letnjem festivalu (BELEF).

Sonja Lončar i Andrija Pavlović završili su osnovne studije klavira i postdiplomske-specijalističke studije klavirskog dua na Fakultetu muzičke umetnosti u Beogradu, a potom su završili postdiplomske i doktorske studije klavirskog dua sa najvišim ocenama u klasi prof. Hans-Petera i Volkera Stenzla na Visokoj školi za muziku i pozorište Roštok, postavši samo jedan od šest dua u svetu sa tom vrstom diplome, koja je najviši stepen obrazovanja za muzičare u Evropi.

Dobitnici su nagrade Grada Beograda 2009. godine za stvaralaštvo mladih, nagrade Udruženja mladih umetnika Srbije za najbolje mlade umetnike kao i nagrade "Bruno Frey Stiftung" Landesakademie pokrajine Baden-Virtenberg za najbolje mlade umetnike, koja se uglavnom dodeljuje nemačkim državljanima.

Kao jedini duo u istoriji Balkana, posle nekoliko rundi kvalifikacija u kojima je učestvovalo više od sto dua iz celog sveta, plasirali su se među osam najboljih svetskih dua i nastupili u finalu najvećeg svetskog takmičenja (u martu 2008. u Majamiju).

Pobednici su 11. Internacionalnog takmičenja savremene kamerne muzike u Krakovu 2007. godine, a ove godine su u Nemačkoj snimili prvi samostalni CD sa kompletnim delima čuvenog danskog kompozitora Kima Helvega (Helweg).

Redovno održavaju koncerte i nastupaju na festivalima širom Evrope, a krajem 2009. godine u Hrvatskoj je izašao CD u koprodukciji Hrvatskog udruženja skladatelja i Jugokoncerta iz Beograda sa delima kompozitora Ivane Stefanović i Iva Josipovića, sadašnjeg predsednika Hrvatske. LP Duo na tom izdanju izvodi delo hrvatskog kompozitora s Gudačkim orkestrom Dušan Skovran.

Dis-patch na produkciji “Mantre” u izvođenju LP Dua radi još od početka ove godine. Dizajn zvuka potpisuju Božidar Obradinović i Vladimir Pejković, dizajn svetla Radovan Samolov, a koncert se realizuje uz podršku Gete instituta u Beogradu.

Pod sloganom “Rocket number 9!”, Dis-patch predstavlja u devetom izdanju rezidencijalnog umetnika Borisa Hopeka (Hoppek) iz Nemačke, a do 17. oktobra ugostiće i i brojne druge izvođače, među kojima su Atom TM (poznat i kao Senor Coconut), Zombie Zombie, autori sa australijske etikete Room40...

Prvi deo muzičkog programa nudi široki spektar pristupa - od istorijske avangarde preko noise-rocka, plesne muzike ili sirove elektronike, sve do melodičnog post-rocka, mehaničkih orkestara ili apstraktnog ambijenta.

Rezidencijalni umetnik Boris Hopek, nastanjen u Barseloni, uglavnom je posvećen jednostavnim, prepoznatljivim likovima koje prezentuje kroz monumentalne skulpture od kartona, slike, kolaže, objekte ili akcije. Njegov rad naišao je na dobar prijem i u komercijalnom domenu, ali će u Beogradu graditi veliki kartonski objekat koji se baviti pojmom crkve i njenim značenjima i ne-značenjima u okviru zapadne kulture. Održaće i nekoliko radionica sa decom i studentima umetničkih fakulteta.

Hopekova izložba “Eva” biće otvorena u Muzeju istorije Jugoslavije (25. maj) od 8. do 15. oktobra.

Elektronski deo programa Dis-patća predvodi Atom TM (Senor Coconut), koji slavi 20 godina muzičke karijere, a tim povodom upriličiće javni intervju. Njegov impresivni audio-vizuelni nastup deo je programske razmene festivala Dis-patch i Elevate iz Graca.

U pomaku prema rok izrazu, francuski kraut-gruv duo Zombie Zombie predstaviće novi album koji će se pojaviti samo mesec dana pre koncerta u Beogradu, a u potpunosti je baziran na pesmama Džona Karpentera (John Carpenter).

Dis-patch je najavio i digitalne murale i akcije na otvorenom, kao i učešće domaćih autora, foto izložbu, specijalno izdanje parti serijala Yardstyle, kao i veče australijske izdavačke kuće Room40 koja slavi desetogidšnjicu i u Beograd dovodi svoje najistaknutije autore (Lawrenc English, Tim Hecker, Ben Frost).

Program Dis-patcha biće realizovan u Kolarčevoj zadužbini, Gun Clubu, Biblioteci grada Beograda, gde će biti razgovori sa umetnicima (Carl Michael Von Hausswollf iz Švedske i Uwe Schmidt iz Nemačke) i predavanja (Lawrence English iz Austrije, Tim Hecker iz Kanade i Ben Frost iz Austrije)...

Završnica Dis-patcha, 17. oktobra, biće održana u eksperimentalnom izlagačkom prostoru ITS-Z1 beogradsko-njujorškog umetnika Dragana Ilića u Ritopeku, a sedmočasovni program, na koji je ulaz besplatan, počeće u 15 sati. Među učesnicima će biti i Boris Hoppek, Rastko, Belgrade Noise Trio, E Plus Plus, Ghettoblaster Tagtool Jamm 2, Soundscapes Team...

Ulaznice za Dis-patch mogu se naći u knjižari Beopolis (TC Eurocentar) i ZLAShtek-u (TC Sremska), a cene se kreću od 300 do 500 dinara u pretprodaji (u zavisnosti od prostora), odnosno od 400 do 700 na ulazu, dok kompleti koštaju 2.000 dinara.

Sajt Dis-patcha je www.dis-patch.com, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org i OVDE

*Foto: Stokhauzen

(SEEcult.org)