Najekranizovaniji pisci

Najveći svetski portal za kinematografiju, Internet Movie Database (IMDb), objavio je listu deset klasika svetske književnosti po čijim je delima snimljen najveći broj filmova, TV drama i serija, a na vrhu je Viljem Šekspir sa čak 768 fimova snimljenih širom sveta.

Najveći svetski portal za kinematografiju, Internet Movie Database (IMDb), objavio je listu deset klasika svetske književnosti po čijim je delima snimljen najveći broj filmova, TV drama i serija, a na vrhu je Viljem Šekspir sa čak 768 fimova snimljenih širom sveta.

Likove koje je Šekspir stvorio i ostavio kao dragocenosti čovečanstvu igrali su na bioskopskom platnu i ekranima Elizabeta Tejlor, Mišel Fajfer, Vudi Alen, Sergej Bondančurk... Među velikanima sa druge strane kamere ređali su se Franko Zefireli, Akira Kurosava, Roman Polanski, Orson Vels... Red je podugačak.

“Hamlet” ser Lorensa Olivijea u naslovnoj ulozi dobio je 1948. godine četiri oskara, uključujući za najbolji film i mušku ulogu, a osvojio je i Zlatnog lava u Veneciji.

I Sam Šekspir postao je glavni junak čak 49 filmova, od kojih je “Zaljubljeni Šekspir” dobio sedam nagrada Američke filmske akademije.

Drugo i treće mesto na listi IMDB-a dele Čarls Dikens, po čijim je delima snimljeno 287 filmova, TV drama i serijala, i Anton Pavlovič Čehov (287), čiji se jubilej - vek i po od rođenja, ovih dana obeležava u celom svetu.

Prvi film “Smrt Nansi Sajks” po Dikensovom romanu “Oliver Tvist” snimljen je još 1897. godine, mjuzikl “Oliver” dobio je 1968. godine šest oskara.

Interesovanje reditelja privukla je i “Božićna priča”, čija je prva 11-minutna verzija snimljena još 1901. godine, a poslednji put se u 3D fomatu pojavila u novembru 2009. Animirani film iz 1971. ovenčan je Oskarom.

U filmovima snimljenim prema Dikensovoj prozi igrali su Bil Marej, Robert de Niro, pa čak i likovi iz Mapet šoua.

Prvi ruski film prema nekoj priči Antona Pavloviča Čehova snimljen je 1911. Bio je to “Roman s kontrabasom”, a prva strana ekranizacija bili su “Suvišni ljudi”, snimljeni u Nemačkoj 1926. Uloge Čehovljevih junaka igrali su Faina Ranevskaja, Oleg Jankovski, Nikita Mihalkov, Inokentij Smoktunovski... Film “Moja voljena i nežna zver” iz 1978. godine nominovan je za glavnu nagradu Kanskog frestivala, “Oči čornije” 1987. za Oskara i Zlatni globus, a glavni junak tog filma Marčelo Mastrojani proglašen je za najboljeg glumca u Kanu.

Na četvrtom mestu liste IMDb-a je Aleksandar Dima, sa 230 snimljenih filmova i TV serija po njegovim delima, a najčešće je ekranizovan poznati roman “Tri musketara”. Prvi su ga u filmsku priču preneli Englezi 1898. godine, a ukupno se pojavilo više od sto filmova na tom delu, ne računajući produžetke. Žanrovi ekranizacije su širokog dijapazona: od crtanih do mjuzikala, a snimani su širom sveta - od Belegije i Japana, do Meksika i Argentine. Na drugom mestu po broju ekranizacija zauzeo je “Grof Monte Kristo”.

Prema delima američkog pisca Edgara Alan Poa snimljeno je ukupno 230 filmova i TV serijala, a režirali su ih, između ostalih, Federiko Felini, Rože Vadim, Luj Mal.., dok su u njima igrale zvezde kao što su Brižit Bardo, Alen Delon, Džejn Fonda... Dela jednog od najvećih američkih pisaca najpredanije je ekranizovao poznati majstor filmova strave Rodžer Korman. Šezdesetih godina 20. veka snimio je čak šest filmova po delima autora “Gavrana”, koji su postali klasici žanra. U Sovjetskoj Rusiji još 1923. godine ekranizovana je njegova novela “Maska crvene smrti” pod revolucionarnim naslovom “Duh luta Evropom”.

Škotski pisac Robert Luis Stivenson našao se po broju ekranizacija (230) na šestom mestu top liste IMDb-a, pre svega zahvaljujući romanu “Neobičan slučaj doktora Džekila i mistera Hajda” koji je 1886. godine, samo šest meseci nakon izlaska iz štampe, prodat u tada neverovatnih 40.000 primeraka. Visok rejting Stivensonu doneo je i roman “Ostrvo s blagom”. O Džekilu i Hajdu snimljeno je oko sto filmova u kojima su igrali Kirk Daglas, Majkl Kejn, Ingrid Bergaman, Inoknetije Smoktunovski.., dok je “Ostrvo s blagom” ekranizovano više od 50 puta. Najnebičnija je crtana verzija “Planeta blaga” iz 2002. godine, čija je radnja preneta u kosmos.

Artur Konan Dojl je sa 214 ekranizacija ušao u društvo deset književnih velikana, čija su dela pomračila filmsko i TV nebo, a to je postigao pre svega zahvaljujući jednom jedinom svom junaku - Šerloku Holmsu, samoukom, ničim izazvanom detektivu. U različito vreme u ulozi Šerloka Holmsa pojavljivali su se Džon Barimor, Rodžer Mur, Rupert Everet, Majkl Kejn, Vasilij Ivanov.., zaključno sa Robertom Dauni Džuniorom u najnovijoj verziji Gaja Ričija. Za tu ulogu nagrađen je Zlatnim globusom.

Prvi film o Holmsu snimljen je još 1900. u SAD i trajao je samo 30 sekundi. Holms se našao i u Ginisovoj knjizi rekorda kao lik s najvećim brojem glumaca anagažovanih za tu ulogu.

Danski bajkopisac svetskog glasa Hans Kristijan Andersen na osmom je mestu IMD-b-a, sa 202 ekranizovane bajke. Likove njegovih dela igrali su Širli Templ (Vodena vila), Džejn Fonda (Snežna kraljica), Oljeg Dalj (Olovni vojnici).., a čak je i kraljica Dani Marete II prošle godine igrala samu sebe u danskom filmu “Divlji labudovi”. Diznijeva verzija “Ružnog pačeta” je 1939. ovenčana jednim Oskarom, a “Malena vila” 1989. dobila je dva. I sam Anderson je postao junak filma “Anderson. Život bez ljubavi” (2006) Eldara Rjazanova.

Braća Grim su sa 197 ekranizovanih bajki na devetoj poziciji liste IMDb-a, a najpopularnije njihovo delo među filmskim stvaraocima je bajka o Snežani po kojoj je od 1910. snimljeno 30 filmova. Čuveni Diznijev film “Snežana i sedam patuljaka” iz 1937. godine ušao je među 100 najboljih američkih filmova prema izboru Američkog instituta za filmsku umetnost.

Film “Čudesni svet braće Grim” (1962) dobio je Oskara za kostim. U filmu “Braća Grim” (2005) čuvene bajkopisce tumačili su Hit Ledžer i Met Dejmon.

Poslednji na listi Deset veličanstvenih je O’Henri (William Sydney Porter) prema čijim je delima snimljeno 196 filmova i TV serijala. Pažnju režisera posebno su privlačila dela tog popularnog američkog satiričara i majstora kratke priče “Dari čarobnjaka”, “Vođa crvenokožaca”, “Poslednji list”... U nekoliko desetina filmova i jednoj TV seriji sa 156 epizoda pojavljuje se izmišljena ličnost Cisko Kid, svojevrsni Robin Hud Divljeg Zapada.

Branko Rakočević