Preminuo Nikola Vavić
Pozorišni reditelj Nikola Vavić, doajen crnogorskog teatra, preminuo je 21. oktobra u Beogradu u 96. godini, saopštilo je Crnogorsko narodno pozorište (CNP), čiji je bio jedan od vodećih reditelja i svojevremeno umetnički direktor.
Vavić je tokom plodne karijere postavio na scenu više od stotinu dramskih dela u pozorištima širom Jugoslavije, a za 30 godina intenzivnog rada u CNP-u imao je više od 50 premijera.
Vavić je, kako je isticano, bio umetnik retkog senzibiliteta, upornosti i energije, širokog obrazovanja, duboko vezan za rodno tlo, za crnogorsku tradiciju, ali i doslednan tumač savremenih tokova pozorišne estetike. Dao je snažan impuls i lični pečat scenskom izrazu crnogorskog teatra u drugoj polovini XX veka i, zajedno sa plejadom stvaralaca koji su u to vreme radili u Crnoj Gori, ugradio sebe u temelje pozorišne umetnosti na ovim prostorima, istaklo je CNP.
Rođen 1924. godine u Nikšiću, Vavić je, nakon traumatičnih iskustava Drugog svetskog rata, tokom kojeg je učestvovao u NOB-u kao skojevac i partizan, bio predavač u oficirskoj školi (1946-1949). Taj posao napustio je suočen sa padom revolucionarnih ideala i započeo studije režije. Međutim, bio je uhapšen i na Golom otoku proveo je od 1951. do 1955. godine, gde se morao baviti pozorišnom režijom u svrhu ideološkog prevaspitavanja. Po oslobađanju, završio je Akademiju za pozorište, film, radio i televiziju (odsek režije) u Beogradu (1956).
Od 1956. do 1958. godine bio je reditelj u Narodnom pozorištu u Nikšiću, kada je nastavio usavršavanje na postdiplomskim studijama u Parizu, Rimu i Varšavi.
Po ukidanju Nikšićkog pozorišta, prešao je u tadašnje titogradsko Narodno pozorište, kasnije CNP, u kojem je, kao stalni reditelj i umetnički direktor, nastavio kreativni rad sve do penzionisanja u julu 1988.
Bio je i profesor više škole na Filozofskom fakultetu u Nikšiću.
Vavić je, kako je istaklo CNP, promišljao je teatar na savremen i moderan način, uporno tragajući za ravnotežom između tradicije i novog izraza.
Umetnost, kao traganje za vrednostima života, uvek niče iz pakla, iz patnje i stradanja, kada se sve ruši, govorio je Vavić, koji je i sam iz mučnih i teških trenutaka izlazio razmišljajući o pozorištu.
Njegove najpoznatije režije, koje su od kritike i publike šire prihvaćene, bile su: Dundo Maroje (1959, 1975), Gorski vijenac, predstava koja je premijeru imala u Hrvatskom narodnom kazalištu u Zagrebu i kojom se CNP prvi put značajnije afirmisalo (1960), Zlo sudište (1980), Kamen za pod glavu (1978), Hajka (1962), Jelena Ćetković (1967)…
Od dela svetske dramaturgije režirao je drame Ibzena, Čehova, Gogolja, Strindberga, Milera… U nameri stvaranja kvalitetnog repertoara od najboljih dela nacionalne književnosti, Vavić je radio dramatizacije romana crnogorskih autora, a pre svih Mihaila Lalića. Tako je nastala i predstava Hajka, kojom je Titogradsko pozorište prvi put učestvovalo na Sterijinom pozorju (1962).
Formulu za režijsko osavremenjavanje dramskih tekstova ranijih epoha Vavić je video u naporu glumca i reditelja da izraze mnogostruku protivrečnost i složenost života što jednostavnijim, ekonomičnijim i iskrenijim interpretativnim izrazima. Upitan šta vidi kao cilj svoje umetnosti režije, Vavić je naveo da želi da posredstvom scene publici pruži što više estetske radosti i zdravog ljudskog smeha.
Pored rada u pozorištu, Vavić je ostavio trag i kao filmski scenarista i TV reditelj.
Dobitnik je više državnih i strukovnih priznanja, među kojima su Trinaestojulska nagrada, dve nagrade “19. decembar” i nagrada “Veljko Mandić”. Dobio je i status počasnog člana CNP-a, što je visoko priznanje za vanredne rezultate kojima je doprineo usponu nacionalnog teatra i crnogorske kulture.
(SEEcult.org)
