Razgranata linija

Beogradska umetnica Marica Radojčić, koja je i ugledna matematičarka, predstavlja se od 12. septembra u Galeriji 73 izložbom “Razgranata linija” - složenim ambijentalnim višemedijskim projektom (slike, animacije, zidna instalacija) sa najnovijim radovima iz njenog dugoročnog projekta “Grananje”, započetog pre desetak godina.

Razne varijante projekta “Grananje” izlagane su do sada u Klagenfurtu, Beču, Talinu, Zemunu, Novom Sadu, Lazarevcu, Parizu, Turu i nekoliko puta u Beogradu.

Na izložbi u Galeriji 73 naglasak je na liniji - razgranatoj liniji. Umetnica je do nje stigla, kako je navela, analizom i postupnim svođenjem formi u obliku drveta na ono likovno najelementarnije - na crtež. Crtež je pritom očišćen od svega nebitnog, a posebno od značenja, izuzev onog primarnog koje izvire iz same svedene linijske strukture.

I tako se zatvara krug. Na početku projekta “Grananje” Marica Radojčić je pošla od linijskih struktura u bliku drveta (koje se koriste kao ilustracija u matematici, lingvistici, fizici...) i ponovo se vratila na liniju. Ove današnje linijske forme su likovno do kraja pročišćene i oslobođene svakog značenja izuzev onog primarnog, a to je razgranatost. Put od polazne linijske forme do današnje bio je dug i trajao je desetak godina.

Za to vreme je projekat “Grananje” prošao nekoliko faza - od ilustrativne-naučne, preko faze matematičke poetike (u kojoj su naučne ilustracije iz matematike i matematičke lingvistike dobile poetsku dimenziju), pa zatim faze barokno-razigrane u kojoj je naglasak bio na ritmu i ritmičkoj igri, i istraživanju granice život-smrt u biljnom svetu, koja nije tako oštra kao kod nas - ljudi. I najzad, do poslednje linijske faze. Pritom su, kako napominje umetnica, nataloženi istorijski slojevi značenja pojma drvo u brojnim drugim oblastim (mitovima, religiji, filosofiji, metafizici...) bili sve veme prisutni, nekad duboko zapretani, a nekad isplivavajući na samu površinu.

Drvo je, inače, jadan od najstarijih simbola sa slojevima značenja razvijanim tokom istorije: od staništa lokalnih duhova, ose univerzuma, drveta znanja, simbola prvog greha i spasenja, simbola Svetog duha, simbola živućeg kosmosa, kosmičkog obrnutog drveta, Budinog drveta prosvetljenja, mističnog drveta, pa sve do seksualne simbolike u psihoanalizi.

U jednom nedavno objavljenom tekstu umetnica kaže: “A samo grananje, toliko moćnije od čovekovog korak po korak putovanja kroz vrleti sopstvenog bivstvovanja, ima mnogostruku snagu nastajanja, umnožavanja, gomilanja, životnog bujanja, ali i onu drugu rušilačku snagu obrastanja, zarastanja, uništenja, nestajanja - ubitačnu snagu Smrti. Ali neke vedre smrti koja se graniči sa igrom, sa kosmičkom ritmičkom igrom u kojoj su nastajanje i nestajanje ravnopravni, nimalo tragični, već naprotiv pođednako lepi. Tu je granica između života i smrti tako tanana, tako neprimetna, kao da je i nema. Sve je samo jedna zelena igra”.

Na pitanje šta je za nju grananje danas odgovara: “Nada, osećaj ili čak uverenje da smo ipak nekako razgranati, slojeviti.
Da smo razgranati u prostoru.
U vremenu.
U likovima, ipostasima.
U oblicima svog postojanja.
Da naša egzistencija nije samo linerana: rađenje, življenje tren po tren, dan po dan, korak po
korak, sve tako polako do smrti. A posle - ništa.
Da nije sve deterministički određeno.
Da imamo izbora.
Da je naš život ipak mogućnost po mogućnost…
Više paralelnih mogućnosti.
Da je razgranatost suštinska karakteristika ljudske egzistencije.
Ali da imamo svest samo o jednom sloju svog bivstvovanja, samo o jednoj svojoj grančici”.

Marica Radojčić je godinama bila profesorka na Matematičkom fakultetu u Beogradu, a predavala je i na Univerzitetu umetnosti, gde je bila jedan od osnivača Interdisciplinarnih postdiplomskih studija – Grupe za digitalnu umetnost. Bavi se i organizacijom i produkcijom, kako umetničkih, tako i naučnih projekata, u okviru organizacije UMNA - Umetnost i nauka, čiji je osnivač i predsednik.

Njena umetnost je eksperimentalna i višemedijska, zasnovana na matematičkim i filosofskim idejama.

Od 1982. godine prisutna je na međunarodnoj i domaćoj umetničkoj sceni. Izlagala i stvarala u SAD, Nemačkoj, Belgiji, Holandiji, Austriji, Francuskoj, Mađarskoj, skandinavskim zemljama, Južnoafričkoj Uniji...

Legat Marice Radojčić osnovan je 2009. godine u Galeriji Matice srpske u Novom Sadu, a obuhvata 87 odbranih radova koji predstavljaju presek njenog celokupnog stvaralaštva.

Izložba u Galeriji 73 biće otvorena do 24. septembra.

(SEEcult.org)