Vasarely Revisited u Progresu

Originalni radovi pionira op-arta Viktora Vazarelija (Victor Vasarely) biće predstavljeni 31. oktobra i 1. novembra u Galeriji Progres u Beogradu, u okviru projekta Patherns na Dis-patch festivalu, a izložba, napravljena specijalno za tu priliku, ponudiće i novo čitanje pristupa i estetike obimnog opusa tog mađarskog umetnika.

Originalni radovi pionira op-arta Viktora Vazarelija (Victor Vasarely) biće predstavljeni 31. oktobra i 1. novembra u Galeriji Progres u Beogradu, u okviru projekta Patherns na Dis-patch festivalu, a izložba, napravljena specijalno za tu priliku, ponudiće i novo čitanje pristupa i estetike obimnog opusa tog mađarskog umetnika.

Za izložbu “Patherns: Victor Vasarely Revisited” kreiran je poseban ambijent u prostoru Galerije Progres, korišćenjem različitih medija - video projekcija, dizajna svetla, svetlosnih skluptura, lentikulara i objekata - kako u galerijskom prostoru, tako i Knez Mihailovoj ulici.

Osim izbora originalnih dela Vazarelija iz privatne kolekcije Tibora Csepeija (Budimpešta) - grafika i objekata, koji će biti postavljeni na donjem nivou galerije, izložba obuhvata i zajednički rad priznatog irskog video umetnika Lillevana Pobjoya, ovogodišnjeg rezidenta Dis-patcha, i beogradskog video autora Boba Miloševića (Izvanredni Bob).

Lillevan i Izvanredni Bob omogućiće publici da Vazarelijev pristup sagleda kroz novu vizuru, a prvi put sarađuju povodom tog projekta, kojim nude pogled na potencijale i transformacije nasleđa moderne umetnosti, slaveći jednog od njenih najuticajnijih pionira.

Izložba predstavlja tako idealan susret za savremeno čitanje Vazarelijevog širokog pristupa, koji putanju (path) njegove umetnosti izvodi u nove, repetitivne vizuelne forme (pattern) kroz istovremeno raznolike i srodne medije, trasnformišući specifičan prostor Galerije Progres u poligon igre svetla, boje i pokreta.

Vazareli (1906-1997) je bio priznat kao predvodnik op-art pokreta, a njegove inovacije u domenu boje i optičkih iluzija imale su snažan uticaj na mnoge savremene umetnike.

Rođen 1906. godine u Pečuju, studirao je na Podolini-Volkmann akademiji u Budimpešti, a 1928. prešao je na Akademiju Muhely, poznatu i kao Budimpeštanski Bauhaus. Na akademiji se upoznao sa tadašnjim istraživanjima na polju boje i optike koja su sprovodili Johanes lten ili Jozef Albers, kao i konstruktivisti Maljevič i Kandinski.

Nakon prve samostalne izložbe, održane 1930. u Kovacs Akos galeriji u Budimpešti, Vazareli se preselio u Pariz. Narednih 15 godina posvetio je proučavanju grafike. Životna fascinacija linearnim paternima odvela ga je slikanju figurativnih i apsraktnih subjekata prožetih repetitivnim formama, kao što su serije arlekina, tigrova ili zebri. Tokom tog perioda, stvarao je i multi-dimenzionalna umetnička dela u kojima se suprotstavljaju lejeri paterna i postiže specifična iluzija dubine.

Sa uljem je počeo da radi 1943. godine, kreirajući i apstraktne i figuratvine radove na platnu.

Njegova prva pariska izložba održana je naredne godine u galeriji Denise Rene, u čijem je osnivanju i sam učestvovao. U to vreme bio je prepoznat kao predvodnik grupe autora koji su bili okupljeni oko ove galerije.

Tokom 50-ih, napisao je nekoliko manifesta na temu upotrebe optičkih fenomena u umetničkom kontekstu, koji su, zajedno sa slikama i grafikama, snažno uticali na mlađe autore.

Jedan od njegovih najvećih projekata je zdanje Fondacije Vasarely, za koju je sačinio kompletan arhitektonski projekat, uklapajući svoje kompozicije velikih formata u grandiozne celine, suprotstavljajući monohromatske i bojama razigrane forme, kao i optičke skulpture, ostvljajući iza sebe monumentalnu demonstraciju svojih ideja i estetike.

Estetika optičke umetnosti i istraživanja kinetike pokretnih slika neizbežno su učinili Vazarelija jednim od glavnih uticaja na savremene sfere apstraktnog videa, pojedinih pravaca ekseprimentalnog filma i nesumnjivo na polja grafičkog i objekt-dizajna. To je upravo bilo i polazište pri izboru autora za izložbu, nastavljajući Vazarelijeve ideje i forme u duhu njegovih uverenja da bi umetnost trebalo da dosegne svakog čoveka i bude otvorena različitim vidovima prezentacije, kao i u samom njegovom opusu - od printova i grafika, skulptura i objekata, do murala i građevina.

Prema navodima kustosa izložbe Relje Bobića, izbor Lillevana Pobjoya i Izvanrednog Boba nije nimalo slučajan - njihove komplementarne estetike istovremeno su fokusirane u pravcu optičkih iluzija i apstraktnih pokreta boje ili repetitivnih formi, kao i na teme "dubine" slike ili fokus na sinestetički doživljaj posmatrača.

Lillevan je priznati video umetnik nastanjen u Berlinu, jedan od osnivača audio-vizuelne grupe Rechenzentrum (1997-2008). Bavi se filmom, animacijom i muzikom od ranog detinjstva, dok objavljuje i predstavlja radove već više od 15 godina, koji se često opisuju kao istraživanje istorije filma, u potrazi za novim vezama između gledaoca i ekrana, između stvarnosti i projektovane slike.

Lillevan rekontekstualizuje, kombinuje i politizira postojeći filmski materijal i fragmente. Inspirisan filmskim perfomansima koji se odvijaju u realnom vremenu, Lillevan je predstavio inovativne pristupe u ovom žanru, kombinujući stare i nove tehnologije kroz instalacije i projekcione tehnike, uvek pokušavajući da odvede film u pravcu eksperimenta. Nastupi su često kombinovani sa predavanjaima ili radionicama.

Lillevan često dobija pozive za zajednički rad, do sada je sarađivao sa velikim brojem autora iz domena muzike (od klupske kulture do klasične muzike), plesa, teatra, opere, kao i na izazovnim projektima koji uključuju specijalne nastupe ili instalacije.

Izvanredni Bob je beogradski video-umetnik i VJ, koji radi na polju glitć-arta, reciklirajući mrtve piksele, bagove, feedback i buku na strukturalni način.

Sarađivao je kao montažer na brojnim filmskim projektima - s Dušanom Makavejevim, Želimirom Žilnikom, Purišom Đorđevićem, Vladom Petrićem, Zoranom Popovićem, Nevenom Kordom, Mihailom Ristićem i Nenadom Rackovićem.

Član je grupe za digitalnu umetnost Restart i stalni video saradnik na koncertima improv-gitariste Wo0-a. Učestvovao je na brojnim izložbama u Srbiji i širom Evrope, uz nekoliko osvojenih priznanja za svoje radove.

Izložbu “Vasarely Revisited” otvoriće mađarski ambasador u Beogradu Imre Varga, a 31. oktobra biće je moguće obići od 19 sati do ponoći, dok će deo postavke sa originalnim delima Vazarelija biti otvoren i 1. novembra od 11 sati.

Dis-patch festival granične muzike i srodnih umetnosti predstaviće od 29. oktobra do 8. novembra u Beogradu oko 30 autora i izvođača iz desetak zemalja, a okosnicu osmog izdanja, pod sloganom "Prepare for offroad epiphanies", činiće nekoliko ekskluzivnih i specijalnih programa, uključujući opus finskog producenta Vladislava Delaya (poznatog i kao Luomo).

Osmi Dis-patch biće održan na čak osam lokacija širom Beograda, uključujući Kolarac, bioskop Balkan, Rex, Grad, CZKD i galeriju Progres, a organizatori očekuju i značajno prisustvo publike iz regiona i Evrope, zahvaljujući značajnim medijskim partnerstvima s mrežama Last.fm i Resident Advisor i časopisom “The Wire”.

Najavljeni su umetnici iz Finske, Nemačke, Velike Britanije, Švajcarske, Norveške, Argentine, SAD, Irske i Srbije, a umetnik u fokusu biće Vladislav Delay, koji će ponuditi čak pet koncerata različitih projekata, kao i svetsku premijeru svoje prve zvučne instalacije "The Only Copy" u CZKD-u, koja preispituje temu recepcije i konzumiranja muzike u kontekstu njene današnje dostupnosti.

Sajt Dis-Patcha je http://www.dis-patch.com, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org

(SEEcult.org)