Vukosavljević: Veći budžet za kulturu potreban i zbog arheologije

Ministar kulture i informisanja Srbije Vladan Vukosavljević ponovio je 10. avgusta stav da je potreban veći budžet za kulturu, između ostalog i zbog arheologije koja je, kako je ocenio, u svojevrsnoj renesansi na ovim prostorima.

Obilazeći arheološki lokalitet Drenovac kod Paraćina, Vukosavljević je izjavio da je Srbija krcata arheološkim lokalitetima iz svih perioda ljudske istorije i da se u prethodne četiri godine više ulagalo u otkrivanje, zaštitu ali i u popularizaciju arheoloških istraživanja. “Srbija ima vrsne kadrove u ovoj oblasti, ali se mora reći da je arheologija jedno vreme bila u zapećku kada je reč o našoj kulturnoj politici, i istaći kako smo u poslednjim godinama započeli neku vrstu renesanse arheološke nauke na ovim prostorima. U tom smisli, potreban je veći budžet za kulturu čiji bi jedan deo odlazio i na istraživanje arheoloških nalazišta”, rekao je Vukosavljević, navodeći Drenovac kao primer lokaliteta koji istražuje slojeve civilizacije od vinčanske do starčevačke kulture, a čiji je centralni deo na teritoriji Srbije.

Vladan Vukosavljević i prof. dr Slaviša Perić, Drenovac, foto: MKI

Prema rečima Vukosavljevića, Srbija ima beskrajne mogućnosti za otkrivanje i studiranje jedne tako velike, po mnogima najstarije, evropske civilizacije.

Ministarstvo kulture i informisanja izdvojilo je u protekle četiri godine za radove na tom lokalitetu oko 18,7 miliona dinara, ali je potrebno obezbediti veća izdvajanja da bi se istraživanja proširila, istakao je Vukosavljević, koji je iskoristio priliku i da se osvrne na, kako je rekao, “nedopustiv nehat iz prethodnih decenija” - proširivanje auto-puta 1985. godine, i to direktno kroz sredinu nalazišta Drenovac, čime su nepovratno uništene “ko zna kakve sve arheološke dragocenosti”.

“Novim zakonima i praksom ovakvi postupci danas ne mogu da se ponove”, naglasio je Vukosavljević, koji je na kraju mandata u odlazećoj Vladi Srbije obišao Drenovac u pratnji rukovodioca projekta prof. dr Slaviše Perića, višeg naučnog saradnika Arheološkog instituta u Beogradu.

Vukosavljević je istakao i da je arheologija veliki i nedovoljno iskorišćen potencijal kulturnog ambijenta u Srbiji, ne samo kada je reč o najstarijim nalazištima već i onim iz rimskog, vizantijskog ili srednjovekovnog perioda. Stoga je u narednom periodu potrebno kontinuirano ulaganje u tako značajnu nauku, a time posredno i u turističku ponudu države.  

Ministarstvo kulture i informisanja podržava projekte koji se tiču lokaliteta Drenovac od 2004. godine, a u periodu od 2016. do 2020. godine za potrebe kontinuiranih arheoloških istraživanja, konzervacije i restauracije, radionica za istraživanje i edukaciju, kao i prezentacije neolitske arhitekture izdvojilo je 18,7 miliona dinara, od čega u 2020. godini 5,4 miliona. Finansirana su, između ostalog, terenska istraživanja i iskopavanja, revizija i digitalizacija starih i novih iskopavanja, analiza materijala (kamenih alata, grnčarije, lepa, ako i arheobotanika i arheozoologija), konzervacija keramike i nepokretnog kućnog inventara, a izdvaja se konzervacija ostataka četiri neolitske kuće i rekonstrukcija jedne kuće za koju je utvrđeno da je građena na sprat, što je kuriozitet za to vreme.

Nosilac projekta je Arheološki institut u Beogradu, a tokom skoro dve decenije istraživanja, pored značajnih rezultata koja su donela iskopavanja i konzervacija, mnogo je urađeno i na promociji tog bogatog neolitskog lokaliteta koje je odlukom Vlade Srbije utvrđeno za nepokretno kulturno dobro, kao i na dostupnosti tih rezultata široj javnosti.

Vinčansko naselje iz 5350. godine pre nove ere, sa oko 700 objekata i procenom da je u tom neolitskom megalopolisu moglo živeti više od 2.000 ljudi, ali i mnoge druge arheološke činjenice, privukle su i međunarodnu pažnju, pa je lokalitet Drenovac postao stecište studenata, posebno doktoranata iz ove oblasti. Uspostavljena je i saradnja sa visokoškolskim ustanovama, poput Univerziteta Kembridž, koji u Drenovac na studijski boravak šalje svoje akademce. U tom kontekstu finansirana je izgradnja i uspostavljanje Centra za proučavanje neolita Balkana – rasadnika budućih studija iz te oblasti, baze za konzervaciju baštine neolita, ali i ekološkog i turističkog centra ovog dela Srbija.

(SEEcult.org)