Bora Todorović u Tuškancu

Bioskop Tuškanac u Zagrebu prikazuje tokom maja mini-retrospektivu filmova srpskog glumca Bore Todorovića (1929-2014), koga će publika moći da se priseti kroz filmove “Ko to tamo peva”, “Maratonci trče počasni krug”, “Montenegro”, “Balkanski špijun”, “Podzemlje” i “Profesionalac”.

Ciklus Todorovićevih filmova prikazuje se u periodu od 2. do 21. maja, a počinje kultnim ostvarenjima Slobodana Šijana “Ko to tamo peva” (1980) i “Maratonci trče počasni krug” (1982) - dve najbolje komedije koje je ikada iznedrio jugoslovenski film, kako je naveo Dragan Rubeša povodom retrospektive.

U “Maratoncima” je glumio Đenku, vlasnika provincijskog bioskopa i predanog filmofila. Nakon što biva spaljen u krematorijumu dok ga je pokušavao popraviti, Laki Topalović (Danilo Bata Stojković) prokomentirasće njegovo pretvaranje u prah možda najslavnijim one-linerom koji poznaje zlatno doba srpske komedije: “Ala je opravio, svaka mu čast!”

Todorović je na filmu često glumio likove “simpatičnih hohštaplera” i lažova, ali i naivnih entuzijasta. U aktuelnom “Balkanskom špijunu” (1984) Dušana Kovačevića glumi krojača podstanara za koga je paranoidni vlasnik stana, inače bivši informbiroovac, umislio da je opaki terorista koji želi da ruši državu. U Kusturičinom bučnom i histeričnom komadu o obmanama politike i heroizma “Podzemlje” (1995), za koji je Kovačević napisao scenario, Todorović glumi vlasnika restorana i muzikanta, a u “Montenegru” (1981) Dušana Makavejeva portretiše jugoslovenskog gastarbajtera u Švedskoj koji se muva egzotičnim klubom “Zanzi-Bar”, a čiju će figuru kasnije reciklirati skandinavski krimić u opsesivnoj potrazi za zlikovcima u miljeu srpskog krimi podzemlja. Nakon tih uloga, kako je naveo Rubeša, preostaje jedino da se parafrazira mitski Lakijev one-liner: “Ala glumi, svaka mu čast!”

Todorović je preminuo u julu 2014. u Beogradu u 85. godini.

Rođen 1929. u Beogradu, ostvario je niz značajnih uloga i u pozorištu, i na filmu i televiziji. Karakterisao ga je ozbiljan izraz lica koji je imao čak i kada je nastupao u komedijama.

Rođen je u učiteljskoj porodici, a već u ranom detinjstvu ostao je bez oca. U Beogradu je pohađao srednju školu i potom odslužio vojni rok. Na Akademiji dramskih umetnosti studirao je u klasi Joze Laurenčića. Prvi glumački angažman dobio je u Beogradskom dramskom pozorištu.

Sledeći sestru Miru Stupicu i njenog drugog supruga Bojana Stupicu, koji su zbog glumačkih angažmana otišli u Zagreb, glumio je na sceni HNK od 1957. do 1961. Najpoznatije predstave iz tog razdoblja su mu “Smrt trgovačkog putnika”, “Baby Dol” i “Zvjezdani trenuci čovječanstva”.

Na filmu je prve, manje uloge ostvario u filmovima u kojima je nastupala njegova sestra. Prvi je bio “U mreži” (1956) koji je režirao Bojan Stupica, a potom “Mali čovek” (1957). Nakon povratka u Beograd, angažovan je u Ateljeu 212, gde je igrao u komadima poput “Arsen i stare čipke”, “Pseće srce”, “Maratonci trče počasni krug”, “Radovan III”, “Čudo u Šarganu”… Ostao je član Ateljea 212 do 1983. godine.

Početkom 60-ih počeo je da glumi i u brojnim televizijskim filmovima.

Ističu se njegove uloge u serijama “Rađanje radnog naroda” (1969), “Diplomci” (1971), “Ceo život za godinu dana” (1971), “Čardak ni na nebu ni na zemlji” (1978-1979), “Vruć vetar” (1980) i “Bila jednom jedna zemlja” (1996). Na velikom platnu je najviše uspeha postigao radeći tokom 80-ih s rediteljima Praške škole koji su se probili u to vreme. poput Gorana Paskaljevića, Gorana Markovića i Slobodana Šijana.

Poslednju filmsku ulogu Todorović je ostvario u ratnoj drami “Sveti Georgije ubiva aždahu” (2009) Srđana Dragojevića.

Posvetivši se snimanju filmova, od 1986. do 1996. godine nije nastupao u pozorištu, a vratio se ulogom u predstavi "Lari Tompson, tragedija jedne mladosti" Dušana Kovačevića u Zvezdara teatru. Ostao je veran teatru sve do 2012. godine, kada se potpuno povukao.

Poslednje godine života proveo je delom u Beogradu, a delom u Pragu. Sa prvom suprugom imao je sina Srđana Todorovića, takođe popularnog glumca. Ćerka Dana iz drugog braka takođe je glumica.

Todorović je dobitnik i niza nagrada, uključujući nagradu za životno delo Pavle Vuisić (2002) i Dobričin pristen (2006).

Ciklus Todorovićevih filmova u Tuškancu organizovan je u okviru Filmskih programa, koje je Hrvatski filmski savez pokrenuo 2001. godine u saradnji s Hrvatskom kinotekom.

Program filmova nalazi se u Kalendaru portala SEEcult.org.

(SEEcult.org)