Poslanica Sonje Vukićević za Svetski dan igre

Udruženje baletskih umetnika Srbije (UBUS) obeležava Svetski dan igre poslanicom izabranog domaćeg umetnika ili poslenika iz sfere umetničke igre, a ove godine to je balerina, koreografkinja i rediteljka Sonja Vukićević, koja je istakla da je umetnička igra beskonačna, kao i kosmos.

“Simbioza svih umetnosti i filozofije to je igra, to je balet. Arhitektura tela, poezija izvođenja, drama duše koja bez ijedne izgovorene reči oživljava veliku svetsku književnost. Balet – igra ulazi u biće kompozitora koji ga prevodi putem pokreta gledaocu ili publici. Balet – igra i likovna umetnost su jedine koje svakom pojedincu daju slobodu u tumačenju. Balet – igra je umetnost koja vaja tela i stvara besprekorne skulpture za sva vremena. Balet – igra dodiruje kosmos, on je večni ples zvezda. Kosmos je beskonačan. Igra je beskonačna”, poručila je Sonja Vukićević, dobitnica nagrade UBUS-a za životno delo (2011) i priznanja za vrhunski doprinos nacionalnoj kulturi, odnosno kulturi nacionalnih manjina.

Nesvakidašnja umetnička ličnost, Sonja Vukićević rođena je 1951. u Valjevu. Vinula se iz sveta klasičnog baleta a zatim proširila delovanje, interesovanja i razgranala talente. Neumornim radom prožetim kroz gotove sve vidove umetnosti pokazuje da sami pravimo i pomeramo granice pronalazeći uvek i iznova načine da dopre do publike.

U godini kada se obeležava vek baleta u Srbiji, Sonja Vukićević i sama slavi više od 50 godina profesionalnog rada na sceni.  

U Narodnom pozorištu u Beogradu igrala je od 1970. do 1994. prošavši skalu od klasične balerine do zapaženih uloga dramsko-karakternog opusa. Njena Mirta (Žizela), Darinka (Darinkin dar), Debora (Golem), Afrodita (Trijumf Afrodite), Kapetan Kuka (Petar Pan), baletski divertisman u operi Karmen, kao i uloge u baletima Popodne jednog fauna i Ohridska legenda – sve do jedne su bile nagrađivane.

Ističući da Sonju Vukićević smatra i pionirom savremenog plesnog teatra u Srbiji, UBUS je podsetio da je sa koreografkinjom Verom Kostić ostvarila velike uspehe predstavama “Pomračenje” (nagrada Zlatna kolajna na Festivalu pantomome i monodrame u Zemunu i nagrada publike na Bitefu), “Indira Gandi”, “Mali snovi Voltera M.” U njenoj biografiji zapisano je i da je solistkinja poslednjeg sleta proslave Dana mladosti, kojim je 25. maja svake godine obeležavan rođendan doživotnog predsednika SFRJ Josipa Broza Tita.

Foto arhiva UBUS-a, iz publikacije "20 godina nagrade Udruženja baletskih umetnika Srbije"

Veoma zapažen je i njen rad i doprinos u Jugoslovenskom dramskom pozorištu, gde je sarađivala sa renomiranim rediteljima današnjice (Pašović, Mensur, Stojanović), a za koreografski rad (u predstavama Dozivanje ptica, Lakrdijaš, Poslednji dani čovečanstva, Plava ptica, Nižinski, Majn Kampf, Saloma) dobila je više nagrada te pozorišne kuće.

Tokom 1990-ih u Centru za kulturnu dekontaminaciju Sonja Vukićević realizovala je četiri autorska projekta: Magbet/Ono, Alchajmer, Proces i Mrak letnje noći. Za ostvarenje “Magbet/Ono” prva je dobitnica najprestižnije nagrade baletskog esnafa “Dimitrije Parlić” za koreografsko stvaralaštvo u Srbiji koju dodeljuje UBUS.

Dobitnica je i dve Sterijine nagrade za “Gorski vijenac” (Crnogorsko narodno pozorište,1998) i “Kandid ili optimizam” (Jugoslovensko dramsko pozorište, 2009).

Njen scenografski rad za predstavu “Proces” predstavljen je na manifestaciji Futur Show u Bolonji i postao je stalni deo tog programa.

Sonja Vukićević ušla je i u svet filma igrajući u delima “Tango je tužna misao koja se pleše” (Puriša Đorđević), Vukovar, jedna priča (Bora  Drašković), Lavirint (Miroslav Lekić), Odbačen (Miloš Radivojević), kao i u italijanskoj koprodukciji “Quo vadis”.

Dolaskom novog milenijuma, nastupila je i njena nova faza, tako da od 2001. godine više puta izlaže svoja vajarska dela (Atelje 212, Bitef, Pula, Pančevo). Nezaobilazno je pomenuti i ostvarenja “Hazarski rečnik” i “Sto minuta” koja je realizovala u saradnji sa rediteljem Tomažom Pandurom.

Prvu samostalnu produkciju Bitefa, na predlog Vide Ognjenović, uradila je upravo Sonja Vukićević. Predstava “Cirkus istorija” dobila je nagradu Grada Beograda za pozorišno stvaralaštvo 2006, kao i nagradu “Avazov zmaj” na festivalu MESS u Sarajevu i “Oblak” na PUF-u u Puli. Aktivno je sarađivala i sa Srpskim narodnim pozorištem u Novom Sadu, pa su “Karmina burana” Karla Orfa u njenoj režiji i koreografiji za hor (2010) i “Rodoljupci” Jovana Sterije Popovića (2011) oduševili tamošnju publiku i kritiku.

Sonja Vukićević i njene predstave, kako je istakao UBUS, mogu se nazvati i ambasadorima srpske kulture. Na gostovanjima i festivalima mogla ih je videti publika širom regiona i sveta, od centara bivše Jugoslavije (Skoplje, Budva, Podgorica, Cetinje, Kopar, Pula, Rijeka, Ptuj, Sarajevo), preko Moskve, Odese, Soluna, Segedina, Lozane, Amsterdama, Barselone, Madrida, Erfurta, Milhajma, Stokholma, Londona, Bolonje, Njujorka do Meksiko Sitija.

Biografija i čudesna harizma Sonje Vukićević plene i privlače, pa su o njenom radu već objavljeni brojni radovi, kao i TV emisije u zemlji i inostranstvu. Trenutno je publika može gledati kao gosta u baletskoj predstavi “Hazarski rečnik” u Narodnom pozorištu i na sceni Opere i teatra Madlenianum, što je svojevrsni plesni povratak Sonje Vukićević matičnoj kući.

Svetski dan igre obeležava se na dan rođenja Žan-Žorža Novera (1727-1810), velikog reformatora baleta. Na inicijativu Međunarodnog saveta za igru (CID UNESKO) širom sveta organizuju se od 1982. godine brojne manifestacije posvećene umetničkoj igri.

UBUS se pridružuje proslavi želeći da doprinese vidljivosti domaćih stvaralaca, igrača, koreografa, kojima je igra profesija i pasija.

Poslanicu u ime UBUS-a do sada su pisali istaknuti umetnici i poslenici: Sonja Lapatanov, Vladimir Logunov, Milica Zajcev, Ivanka Lukateli, Ašhen Ataljanc, Svenka Savić, Ana Pavlović, Isidora Stanišić, Sanja Ninković i Vera Obradović.

(SEEcult.org)