Grubić u Apoteci, u slavu antifašizma

Umetnik Igor Grubić predstavlja se od 22. aprila u Apoteci – Prostoru za savremenu umetnost u Vodnjanu izložbom “How to stretch the poem beyond the limit of words” (Kako razvući pesmu preko granica reči) koja je  svojevrsni poziv na poetsko-politički angažman u polju svakodnevnog.

Izložba obuhvata nekoliko Grubićevih radova realizovanih poslednjih dvadesetak godina u različitim medijima - od intervencija/akcija u javnom prostoru i njihove foto-dokumentacije, preko teksta do kolaža, koji na specifičan način predstavljaju rez u tkivo stvarnosti.

Radovi Grubića na različite načine, često direktno ili indirektno, predstavljaju intervencionistički estetski čin u javnom prostoru, ukazujući na potencijale društvene transformacije, a javnu sferu shvataju kao mesto umetničke akcije. U eseju “Figuracije otpora” istoričar umetnosti Dejan Sretenović zaključuje da Grubićeva umetnost adresira proizvodnju vidljivosti i senzitivnosti za događaje, stanja i procese u društvu i kao takva prati generalnu (subpolitičku) orijentaciju socijalno angažovane umetnosti danas, dok s druge strane, ostvaruje puni intenzitet doživljaja dela kao estetskog čina figuracije otpora.

Prizori koje Grubić postavlja pred posetioce izložbe formiraju mrežu različitih odnosa - pitanja društvene i političke stvarnosti, kolektivnog nasleđa antifašističke borbe, emancipacije, te poruka i poetskog potencijala jezika.

Igor Grubić, 366 Liberation Rituals (Scarves and monuments)

Središnje mesto na izložbi zauzima antologijska fotografska instalacija “366 rituala oslobađanja” koja predstavlja poligon u okviru kojeg se istražuju poetske i političke mogućnosti kritike i emancipacije. Obeležavajući 40. godišnjicu revolucionarne 1968, “366 rituala oslobađanja” realizuje se kao niz svakodnevnih rituala, odnosno mikro-političkih akcija i intervencija koje je umetnik izvodio svakodnevno tokom 2008. godine.

Strukturiran kao serija fotografija koje se slažu montažnim principom jump cuts, ovaj opsežan i kompleksan rad dokumentuje spoj gerilskih ilegalnih akcija, direktnost susreta sa ulicom, performativnost, građansku neposlušnost, poetski terorizam. U njima Grubić utelovljuje ideju identiteta gotovo filmskog junaka/heroja ulice u radničkom odelu, dok svojim “ritualima” provodi niz društvenih korekcija, ispravljajući nepravilnosti post-tranzicionog društva. Montaža i artikulacija, poetski jezik i likovna vizuelizacija političkog protesta središnja su mesta izvođenja i strukturiranja pojedinih radova Grubića. Oblici montaže i artikulacije verbalnog i vizuelnog, slike i teksta, formativna su mesta Grubićevih radova bilo da se realizuju u obliku fotografija, teksta, fotosekvenci i filma/videa. U njima se crvena boja provlači kao znak i nit vodilja, od crvene zastave koja mu vijori u ruci dok prolazi vozeći bicikl, ili crvene marame/maske na licima spomenika narodnih heroja NOB-a na bistama izloženim u javnom prostoru, u radu “366 rituala oslobađanja”, sve do konstruktivističkog crvenog znaka i apstaktne geometrijske forme u kolažima s kraja 1990-ih godina, revolucionarna misao u radu Grubića jasno je naznačena prisutstvom crvene boje, kao što naslov izložbe poziva na poetsko-politički angažman u polju svakodnevnog.

Rođen 1969. u Zagrebu, Igor Grubić deluje kao multimedijalni umetnik od početka 90-ih. Njegov rad uključuje prostorno-specifične intervencije u javnom prostoru, fotografiju i film. Predstavljao je Hrvatsku na 58. Venecijanskom bijenalu. Grubićeve intervencije u javnom prostoru, kao i filmovi, istražuju političke situacije prošlosti i sadašnjosti, istovremeno probijajući tkivo stvarnosti. Grubićevu kritičku, društveno-politički posvećenu praksu karakteriše dugoročni angažman i predanost temama koje odlučuje obrađivati. Od dubinskog istraživanja sudbine istorijskih spomenika i propasti industrije do ispitivanja teškoća manjinskih zajednica, njegovi se projekti odvijaju tokom nekoliko godina istraživanja i uspostavljanja posebnih odnosa.

Grubić je učestvovao na brojnim međunarodnim izložbama, među kojima se ističu: Tirana bijenale 2 (2003); Manifesta 4 (Frankfurt, 2002); Manifesta 9 (Genk, 2012); 50. Oktobarski salon (Beograd, 2009); Gender Check, MuMOK (Beč, 2009); 11th Istanbulsko bijenale (2009); 4. Fotofestival Mannheim Ludwigshafen, (Hajdelberg, 2011); East Side Stories, Palais de Tokyo (Pariz, 2012); Gvandžu bijenale (2014); Zero Tolerance, MOMA PS1 (Njujork, 2014); Degrees of Freedom, MAMbo (Bolonja, 2015); 5. Solunsko bijenale (2015); Cut / Rez, MSU (Zagreb, 2018); The Value of Freedom, Belvedere 21 (Beč, 2018); 58. Venecijansko bijenale (2019); Jerevansko bijenale – The Time Complex (2020); Bigger than Myself, MAXXI (Rim, 2021); Art at Work/At the Crossroads Between Utopianism and (In)Dependence, MSUM (Ljubljana, 2022).

Igor Grubić, 366 Liberation rituals (Bicycle and flag)

Uoči otvaranja Grubićeve izložbe, Apoteka organizuje spomen šetnju posvećenu antifašističkoj prošlosti i antifašističkim (po)ratnim grafitima grada Vodnjana.

Spomen šetnja krećee iz Apoteke, a učesnici će, prolazeći gradom, biti upoznati sa ključnim događajima antifašističke prošlosti Vodnjana.

Centralni deo spomen šetnje, koju će voditi Eric Ušić, posvećen je antifašističkim grafitima koji su nastajali tokom i neposredno nakon Drugog svetskog rata.

Vodnjan na svojim zidovima nosi jednu od većih koncentracija (po)ratnih grafita u Istri. Natpisi ispisivani na talijanskom jeziku u ratnom i posleratnom periodu preživeli su više od 70 godina, a velika ih je većina zadržala gotovo celovitu formu i sadržaj. Učesnici šetnje biće informisani o istorijskoj pozadini i razlozima nastanka grafita, o njihovim karakteristikama i funkcijama, te o njihovim značenjima i značaju kako u (psle)ratnom, tako i i u savremenom kontekstu.

Spomen šetnja i izložba Grubića organizovani su u sklopu projekta “Novi pristupi baštini: antifašizam i mir u obrazovanju i savremeno-umetničkim praksama”, koji u partnerstvu provode Apoteka, Documenta – Centar za suočavanje s prošlošću i Savez antifašističkih boraca Primorsko-goranske županije.

Projekat je podržan kroz Fond za aktivno građanstvo, sredstvima Islanda, Lihtenštajna i Norveške u okviru EGP grantova.

*Naslovna fotografija: Igor Grubić, 366 Liberation Rituals (Monument and Flowers) - detalj

(SEEcult.org)