Izabrane pesme Rastka Petrovića
Izdavačka kuća Arhipelag objavila je izabrane pesme Rastka Petrovića, jednog od najvećih srpskih pesnika XX veka, povodom sto godina od završetka Prvog svetskog rata i 120 godina od njegovog rođenja.
Okosnicu te knjige predstavljaju poema “Veliki drug” i njena kasnije napisana istoimena verzija. Njima su pridružene Petrovićeve pesme nastale u prvoj polovini 20-ih godina, kao i pesme nastale 30-ih, u kojima preovlađuje tema pokrenuta u “Velikom drugu”.
“Veliki drug” je, kako sam pesnik kaže, nastao u spomen na 30.000 njegovih “vršnjaka koji pomreše u Albaniji” tokom povlačenja srpske vojske u Prvom svetskom ratu.
“Proistekla iz najdubljeg iskustva, poema ‘Veliki drug’ svodi veliki plan istorije na snažno konkretizovano i posredovano iskustvo. Čovek je doveden pod ‘strašnu mećavu noći’, na poslednju granicu egzistencijalnog iskustva, pred samo lice smrti. Pesnik se zadovoljava da u podnaslovu navede uzrok poeme i to da je ona pomen. Sve potom jeste drama čovečnosti i drama telesnosti, drama opstanka i drama drugarstva u podrazumevanom istorijskom kontekstu. Ali mi ne možemo čitati Velikog druga izvan istorijske svesti o povodu za ovu poemu, za to što je iskustvo Prvog svetskog rata i prelaska Albanije značilo za pesnikovu generaciju, kao i svesti da je Rastko Petrović u tom času, dok je prelazio Albaniju, imao sedamnaest godina. Albansko iskustvo Petrovićeve generacije istovremeno je slika kataklizmičnih iskustava koja je u egzistenciji modernog čoveka svom snagom otvorio Prvi svetski rat”, naveo je u pogovoru Gojko Božović, priređivač knjige “Veliki drug” i glavni urednik Arhipelaga.
Petrović se u više svojih pesama i žanrova u različitim perioda života vraćao temi “Velikog druga”, a prema rečima Božovića, najbolje svedočanstvo toga je sačinjeni izbor pesama.
“Albansko iskustvo Petrovićeve generacije istovremeno je slika kataklizmičnih iskustava koja je u egzistenciji modernog čoveka svom snagom otvorio Prvi svetski rat”, dodao je Božović.
(SEEcult.org)
