Jelena Jureša u Pogonu
Izložba Jelene Jureša “Mira, skica za portret”, priča o jednoj ženi, jednoj porodici, jednoj zemlji i tri rata, biće otvorena u Pogonu Jedinstvo u Zagrebu od 1. do 3. aprila, čime započinje nova izlagačka sezona Galerije 90-60-90 u tom nezavisnom kulturnom centru.
Okosnica ovogodišnje programske koncepcije Galerije 90-60-90 označena je okvirom “Heroji”, a prva u nizu je izložba Jelene Jureša iz Srbije, koja je projekat “Mira, skica za portret” predstavila nedavno i u Savremenoj galeriji u Zrenjaninu, u saradnji s kustoskinjom Brankom Benčić iz Hrvatske.
Multimedijalni “biografski” rad “Mira, skica za portret” istražuje granice sećanja problematizovanjem odnosa fotografske slike i percepcije kroz priču o Miri, ženi čiji život korespondira sa kratkim periodom mira i postojanja jedne države - stradala je 1990. u saobraćajnoj nesreći u okolini Pakraca, gde su ubrzo počeli nemiri koji su označili kraj Jugoslavije i početak rata.
Umetnica kroz jednočasovni video, kako je navela, zadaje posmatraču nov način čitanja pokretne slike, šifrirajući mesto kao medijsku odrednicu u koji se upisuju i brišu različita značenja.
Rad prati život Mire i njene porodice od perioda pre njenog rođenja, pa do tragične smrti, koristeći se različitim materijalima i strategijama - putem arhivskih fotografija, videa i fotografija kao markera mesta, oživljava se porodična istorija Mirinih predaka, porodice bosanskih Jevreja koja je stradala na najsuroviji način u logorima na tlu bivše Jugoslavije.
Prvi deo rada je istorijsko vreme sa svojim objektivnim tokom, oslonjenim na poznate istorijske događaje. Drugi deo rada ne čini klasičan arhiv, već kombinacija videa, fotografije i narativa, pri čemu narativ suprotstavljen slici dobija ulogu istinitog svedoka.
Osim što intimno preispituje granica sećanja, “Mira, skica za portret” na posredan način, kroz vrlo intiman monolog naratora, propituje i temu različitih uloga žene: majke, supruge, deteta...
Izložba obuhvata i rad “Still” koji se sastoji od videoinstalacije, zvučne instalacije, fotografija i teksta. Zvučna instalacija je snimak probe sarajevskog dečjeg hora “Princess krofne”, a snimljene pesme bile su veoma popularne u bivšoj Jugoslaviji. Članovi hora nisu bili ni rođeni u vreme kada su pesme koje izvode bile najpopularnije. Štaviše, članovi hora rođeni su nakon rata i raspada Jugoslavije.
Hor “Princess krofne” osnovao je Zlatko Bostandžić 1993. godine, tokom opsade Sarajeva – za decu od 6 do 14 godina starosti kako bi im omogućio aktivnosti kojima bi se radovala svake nedelje. Jedan član hora izabrao je naziv “Princess krofne” - u vreme kada je šansa da se ta poslastica nađe u Sarajevu bila nepostojeća.
Izložbu prati artist book “Mira, Study for a Portrait”, u izdanju Fotohofa iz Salcburga (2014), te katalog koji je realizovan u saradnji Savremene galerije u Zrenjaninu, Galerije 90-60-90, MMC Luka Pula, Trieste Contemporanea u Trstu, Muzej savremene umetnosti Republike Srpske u Banjaluci i Museum im Rathaus u Glajsdorfu.
Jelena Jureša rođena je u Novom Sadu, gde je završila studije na Akademiji umetnosti. Izlagala je na samostalnim i grupnim izložbama u Srbiji, Austriji, Hrvatskoj, Sloveniji, BiH, Grčkoj, Italiji, Francuskoj i SAD.
Njeno vizuelno istraživanje oslonjeno je na ispitivanje reprezentacijskih (ne)moći “slike”, a fokus njenog rada je portret u najširem smislu. Njen umetnički senzibilitet navodi je da u središte svog koncepta postavlja pitanja rodnog, socijalnog, klasnog i svakog mogućeg identiteta.
Fotografska slika je polazište njenog kreativnog promišljanja drugosti, bilo da se radi o mediju fotografije, videa ili o audiovizuelnoj instalaciji.
U Zagrebu se predstavila i 2013. godine izložbom “Beleške o PMS-u” u Galeriji VN.
Izložbu u Pogonu podržali su Ministarstvo kulture Hrvatske i Grad Zagreb - Gradski ured za obrazovanje, kulturu i sport.
(SEEcult.org)
